Tarım ve Orman Bakanlığı, 2009’dan bu yana fındık üreticilerine dekar başına alan bazlı dayanak ödemesi yapıyor. Bu yıl da çiftçi kayıt sistemindeki (ÇKS) 418 bin üreticiye dekar başına 170 liradan 854 milyon TL dayanak bedeli yatırıldığı duyuruldu. Böylelikle üreticilere 12 yılda toplam 9.5 milyar TL ödeme yapılmış oldu. Lakin üretici bu bahiste epeyce kaygılı durumda.
Ödemelerin 2009’da 150 TL olarak başlayıp 2014’te 170 TL’ye çıktığını ve o günden bu yana hiç artmadığını vurgulayan Giresun Ziraat Odası Lideri Nurettin Karan, şöyle devam etti:
FİYATLAR ERİDİ
“Oysa hazır gübrenin fiyatı o vakit 30 TL civarındaydı, bugün 110 TL. Maliyetler yüzde 300 arttı lakin takviye tıpkı kaldı. Önümüzdeki dönem bu artışlar göz önüne alınarak dayanak güncellenmelidir. Güncellenirken de Karadeniz’in doğusu ve batısı ortasında da farklar gözetilmelidir. Arazi koşulları çok değiştiği için Doğu Karadeniz’de çağdaş tarım yapmak çok daha zorlaşıyor, bu nedenle o bölgede biraz daha fazla dayanak olmalı.”
Ayrıyeten geçen dönem rekoltenin 550 bin ton olduğunu belirten Nurettin Karan, “Yeni dönemde 700 bin ton olmasını bekliyoruz. Lakin fiyatlar artmadıkça üretimin artması bir şeyi değiştirmez. Enflasyon oranları hesaplanarak yüzde 25-30 bir fiyat artışı talep ediyoruz” dedi.
Fındık fiyatının dolardaki artışla birlikte çok düşük kaldığını söz eden Ordu Ticaret Odası Lideri Servet Şahin de “Giresun Ticaret Borsası’na nazaran Haziran 2020’de fındığın 100 kilosu 810 dolardı, yani kilosu 8 dolar. İhracatçı için fındığın kıymeti çok iyi. Lakin üretici için açıklanan fındık fiyatı 22.5 TL, yeni kur ile yaklaşık 2.5 dolar. Fındığın 3.5-4 dolar ortasında olmasını talep ediyoruz. Geçen yıl fiyat açıklandığında bu sayıya denk geliyordu lakin TMO alım fiyatını açıkladığında dolar 6.80 TL, artık 8.50. Yeni açıklanacak fiyatın 3.5 dolar olmasını ve yıl başında dolardaki artışa nazaran güncellenmesini istiyoruz” dedi.
35 TL İSTENDİ
Bütün maliyet kalemleri bir bir artarken dayanağın tıpkı kalmasından yakınan Giresunlu fındık üreticisi Aydın Orman ise şöyle konuştu:
“Destekler ve fiyatlar artırılmak zorunda, artık her şeyin fiyatı iki katına çıkmış durumda. Bu yıl fındık fiyatı 35 TL olmalı. Geçen yıl 75 TL olan ilacı bu yıl başında 98 liraya almıştım, üç ay sonra tekrar aldım, 113 TL olmuş. Her şey bu kadar artarken bizim dayanaklarımızın sabit kalması akıl alır üzere değil. Fiyatlar da bu artışlara oranla artmak zorunda.”
TARSİM SORUNU
Çiftçinin, Tarım Sigortaları Havuzu’ndan (TARSİM) ödeme almakta zorlandığını söyleyen üretici Aydın Orman, şöyle konuştu: “Her yıl para verip sigorta yaptırıyoruz lakin fındık yandığı vakit sigorta eksperleri 20 gün sonra geliyorlar, ziyanımızı karşılamamak için bin bir türlü mazeretler buluyorlar. Üretici yaptırdığı sigortaya bile güvenemiyor artık.”
Cumhuriyet