AB Başkanlar Tepesi, 24-25 Haziran’da Brüksel’de yapılacak. Önderlerin gündeminde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla gayret, AB’nin üye ülkeler için kurtarma fonları, göç konusunda üçüncü ülkelerle iş birliği ile ortalarında Türkiye, Belarus ve Rusya’nın bulunduğu dış bağlar hususları olacak.
Toplantının akşam yemeğinde konuşulacak Türkiye ile ilgili kısmında, Türkiye-AB ilgilerinin bilhassa Doğu Akdeniz’deki durum ve Kıbrıs, göç, Türkiye’deki Suriyeliler için yapılacak yardımlar, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve ticaret üzere başlıkların ele alınması bekleniyor.
Türkiye, AB ile alakalarda üzerine düşeni yaptığını ve sıranın AB tarafında olduğunu vurguluyor. Türkiye’nin doruktan kısa vadede beklentileri ortasında başta Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için adım atılması ve bunun için AB Kurulunun AB Komitesine yetki vermesi, ayrıyeten Türkiye’nin konut sahipliği yaptığı 4 milyona yakın Suriyeli ile ilgili mutabakatın yenilenmesinde ilerleme sağlanması geliyor.
SURİYELİLERE YARDIM İÇİN RESMİ TEKLİF BEKLENİYOR
Başta Almanya olmak üzere birçok AB üyesi Türkiye-AB ortasındaki göç mutabakatının yenilenmesini savunuyor. Son olarak Almanya Başbakanı Angela Merkel, “Anlaşma değerli ve daha da geliştirilmeli. Türkiye 3,7 milyon Suriyeli mülteciyi barındırma konusunda mükemmel bir iş yapıyor. Türkiye takviyemizi hak ediyor.” diyerek takviyesini lisana getirmişti.
AB Komitesi da martta yapılan tepeden sonra önderlerin verdiği vazife gereği bu hususta bir çalışma hazırlıyor. AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in çalışmayla ilgili önderlere sunum yapması planlanıyor.
Bu sunumda yalnızca Türkiye değil, Ürdün ve Lübnan’daki Suriyeliler için de AB’nin yapacağı yardım ölçüsü ve yardımın nasıl yapılacağı üzere bilgiler başkanlara sunulacak.
Tepe öncesinde yardımlarla ilgili üye ülkelere resmi olmayan bir doküman dolaştırıldı. AB Kurulu, bu bahiste AB Kurulundan resmi teklif yapmasını isteyecek. Kurul, yardım ölçüsünün yanı sıra paranın bütçeye nereden geleceği ve hangi alanlarda kullanılacağı üzere ayrıntıları gördükten sonra onay sürecine geçilecek.
GÜMRÜK BİRLİĞİ’NİN GÜNCELLENMESİ
Türkiye’nin istediği Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için teknik seviyede çalışmalar yürütülmesine atıf yapılacağı, bunun da sonuç bildirisinde yer alabileceği bedellendiriliyor.
AB tarafı, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için AB Kuruluna yetki verilmesi konusunda teknik çalışmaların başladığını belirtiyor.
Ayrıyeten Türkiye ile AB ortasında güncellemeye ait teknik görüşmelerin de yine başlaması bekleniyor. Bu kapsamda iki tarafın heyetlerinin genel müdürler seviyesinde temmuz ayının birinci yarısında bir ortaya gelmesi planlanıyor.
YÜKSEK SEVİYELİ DİYALOG
AB Tepesi’nde Türkiye’nin beklentileri tam olarak karşılanmayacak üzere görünse de Gümrük Birliği’nin güncellenmesi dışında ilerleme görülebilecek alanlardan başkasını yüksek seviyeli diyaloglar oluşturuyor.
Bilhassa sıhhat ve iklim değişikliği alanlarında bu çeşit diyalogların yakın vakitte başlaması amaçlanıyor. AB’nin Türkiye ile başta Kovid-19 ile uğraşta iş birliği ve iklim mevzularında üst seviyeli diyalog istediği söz ediliyor.
KIBRIS VE DOĞU AKDENİZ
AB yetkilileri, Doğu Akdeniz’de geçen yaz yükselen tansiyonun düşmüş olmasından duydukları memnuniyeti ve bunun devamına yönelik dileklerini lisana getiriyor.
AB tarafı, Türkiye ile olumlu gündemin sürmesini istiyor lakin bilhassa Kıbrıs konusunda “endişe” söz ediyor. Türkiye’nin iki devletli tahlil teklifine karşı klâsik BM parametrelerinde bir tahlil yoluna girilmesini isteyen AB, iki devletli tahlilin bir seçenek olmadığını savunuyor. AB yetkilileri ayrıyeten kapalı Maraş konusunda da “endişeli” olduklarını tabir ediyor.
RUSYA VE BELARUS
İki gün sürecek AB Önderler Tepesi’nin değerli kısmını AB-Rusya bağlarının kapsaması bekleniyor. AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, tepe öncesinde 24 Haziran sabahı Ukrayna, Gürcistan ve Moldova’nın dışişleri bakanları ile bir ortaya gelecek.
“Bu AB Kurulu Toplantısı’nda, Türkiye ile münasebetler konusunun çok derinlemesine konuşulmasını beklemiyorum.” diyen Borrell, buna münasebet olarak tepenin yüklü olarak Rusya’ya odaklanacak olmasını göstermişti.
Rusya konusunda doruğun sonuç bildirisinde kararlar alınması bekleniyor. Ayrıyeten, Belarus hakkındaki görüşmelerde de mevcut yaptırımların durumu pahalandırılacak.
Dorukta ayrıyeten BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de AB başkanlarının konuğu olacak. Guterres, toplantının birinci gününde öğlen yemeğinde AB ülkelerinin önderleriyle bir ortaya gelecek.
Cumhuriyet
