Aylardır Marmara Denizi’nde suyun yüzeyini ve derinlerini saran ve ‘deniz salyası’ olarak da bilinen müsilaj bugünlerde suyun yüzeyinde daha az görülüyor.
Lakin denizin altındaki yoğunluğunun gün geçtikçe arttığı ve ekosistemi tehdit etmeye devam ettiği söz ediliyor.
Bandırma On yedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilaj yoğunluğunun denizin yüzeyinden 7 metre derinliğe kadar olan kısımda hafiflediğini, lakin 7 metre ile otuz metre ortasında, yani denizin derinlerinde geçtiğimiz haftalardan daha ağır bir olduğunu söylüyor:
“Yüzeyde bir azalma kelam konusu, fakat dalış sırasında derinlere yanlışsız gittiğimizde durum geçen haftalara nazaran daha vahim. Artık dalış esnasında 7 metreden aşağılara indikçe suyu elimizle açarak inmek zorunda kalıyoruz. Geçen hafta Marmara Adası açıklarında yaptığımız dalışta 30 metrenin aşağısında su altının ağır müsilaj katmanından ötürü büsbütün zifiri karanlık olduğunu gördük. 40 metre derinlikte el fenerlerimizle dolaştık.
SICAKLIĞIN TESİRİ İLE KATMAN YÜZEYE ÇIKAMADAN PARÇALANIYOR
Prof. Dr. Sarı, yüzeyindeki müsilaj katmanının hafiflemesine karşın, sorunun derinlerde ağır bir halde yaşanıyor olmasını birden fazla etkene bağlıyor ve birinci sebebin denizin yüzeyindeki su sıcaklığının artması olduğunu söz ediyor:
“Su sıcaklığının artması mikrobiyal faaliyetleri de hızlandırdı, müsilajın parçalanma müddeti kısaldı. Artık yüzeye yaklaşan müsilaj kümeleri katman haline dönüşmeden parçalanıyor. Bu sebeple de yüzeyde daha az görüyoruz.
“İkinci sebep, yüzeydeki paklık ve müsilaj toplama çalışmalarının muvaffakiyete ulaşmış olması. Kıyılarda birikmiş olanlar toplanıyor, bunun da kesinlikle katkısı var.
Sarı, buna sebep olan bir etkeni de İstanbul Boğazı ile Karadeniz akıntılarından, Çanakkale Boğazı ile ise Ege ve Akdeniz akıntılarından etkilenen Marmara Denizi’nin yüzeyindeki su karışımlarının mevsime ve sıcaklığa bağlı değişimler sebebiyle artmış olması olarak açıklıyor:
“Şu anda Marmara Denizi’ne Karadeniz’den gelen su ölçüsü arttı. Yüzeydeki sirkülasyon kuvvetlendiği için birinci 7 metredeki müsilaj yoğunluğu azaldı” diyerek tabir ediyor.
Müsilaj, Marmara Denizi üzere kapalı denizlerde vakit zaman ortaya çıkan bir salgı.
Son haftalarda Ege Denizi ve Karadeniz’de de görülen müsilaj oluşumunun geçmişi aylara, hatta yıllara dayanıyor. Marmara Denizi’nde görülmesinin temel sebepleri ortasında denize gereğince arıtılmadan bırakılan atık sular, derin deniz deşarjları, denizi etkileyen akıntılar ve su sıcaklığının artmasına da sebep olan iklim değişikliği yer alıyor.
PAKLIK ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR
Marmara Denizi’ne kıyısı olan bölgelerde deniz yüzeyinde ağır bir halde görülmeye başlamasının akabinde, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı 8 Haziran 2021 tarihinde “Marmara Denizi Aksiyon Planı’nı” kamuoyu ile paylaştı ve müsilaj paklık çalışmalarını başlattı.
Kurum, 5 Temmuz’da yaptığı açıklamada aksiyona geçtikleri günden itibaren karadan ve denizden yapılan çalışmalarda 10 bin 664 metreküp müsilajın temizlendiğini açıkladı.
1⃣ Marmara Denizi'mizdeki müsilaj temizleme seferberliğimizi yirmi yedinci gününde de sürdürdük.
Çalışmalarımızda güzel sonuçlar elde ediyoruz. 4 Temmuz'da topladığımız müsilajla birlikte 1⃣0⃣.6⃣6⃣4⃣ m³ müsilajı düzenli depolama alanlarına gönderdik. 🌊 💙#MarmaraHepimizin
— Murat KURUM (@murat_kurum) July 5, 2021
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise 29 Haziran itibariyle, 2 bin 765 metreküp müsilajın bertaraf edildiğini belirtti.
Denizin yüzeyinde oluşturduğu koyu renkli tabakanın altında kalan deniz canlılarının gün ışığı ve oksijen almasını engelleyen ve makus bir manzara oluşturan, su altında ise bilhassa hareketsiz canlılarının ömrünü önemli bir formda tehdit eden müsilaj yalnızca ekosistemi değil, balıkçılık kesimini de olumsuz etkiliyor. Bu sorunun devam etmesi ve ilerlemesi gemicilik dalı, sanayi ve turizm açısından da risk oluşturuyor.
‘SORUN DEVAM EDERSE, CANLILAR NEFES ALAMAZ HALE GELECEK’
Bandırma Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Sarı müsilajın ekosisteme, hareketsiz tiplere olan tesirinin gitgide arttığını lisana getiriyor:
“Kırmızı mercanların üzerinde ağır müsilaj kümeleriyle kaplanmış ne yazık ki, hasar var. Müsilaj sorunu devam ederse bu hasar daha çok artacak, nefes alamaz hale gelecekler” diyor.
Prof. Dr. Mustafa Sarı tıpkı vakitte Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde oluşturulan ve müsilaj çalışmalarına odaklanan Bilim ve Teknik konseyinde yer alıyor.
Sarı, paklık çalışmalarının sonuç verdiğini, lakin daha kalıcı tahlillere odaklanılması gerektiğini belirtiyor.
‘DENİZİN VAKTİ YOK, DENİZE TAKVİYE OLMAMIZ LAZIM’
Müsilaj sıkıntısını ortadan kaldırmada ileri biyolojik arıtma tesislerinin kıymetine de dikkat çeken Prof. Dr. Sarı, bu üzere tesislerin inşasının vakit alacağının altını çiziyor ve kişisel olarak da faaliyete geçilebileceğini söylüyor:
“Denizin vakti yok. Deniz şu an perişan durumda. Ferdi olarak ne yapabiliriz? Her gün 1 litre daha az atık çıkarabiliriz. Konutta kullandığımız kimyasalların ölçüsünü büsbütün ortadan kaldıramasak da azaltabiliriz. Kullandığımız atık yağları lavaboya dökmek yerine şişelerde biriktirerek ilgili yerlere teslim edebiliriz. Bunlar şimdiye arıtma tesislerinde alınması gereken tedbirler olsa da şu anda yapmamız gereken şey atık yükünü azaltmak. Kişisel olarak bunları yaparak denizin imdadına koşmamız lazım, denize takviye olmamız lazım.
Cumhuriyet
