Prof. Dr. Onur Yaprak, Kurban Bayramı’nda halk ortasında köpek kisti olarak bilinen kist hidatik hastalığına karşı uyardı. Yaprak, kist hidatik hastalığının Türkiye’de bilhassa hayvanlarda ilgili parazitin çok yaygın olması nedeniyle, değerli halk sıhhati problemlerine ve önemli ekonomik kayıplara yol açtığını belirterek “Halk ortasında köpek kisti olarak bilinen hastalık insanlarda önemli sıhhat problemlerine yol açan fakat aslında büsbütün çok kolay tedbirlerle korunulabilen bir durumdur. Hastalık dünya üzerinde en çok ülkemizin de bulunduğu Doğu Akdeniz bölgesi ile Kuzey Afrika, Asya ve Güney Amerika’da yaygındır. Dünya Sıhhat Örgütü sayılarına nazaran dünyada ortalama görülme sıklığı her 100 bin bireyde 50 oranında olup yaklaşık yılda 1-3 milyon kişinin bu hastalıktan etkilendiği ve yılda yaklaşık 200 bin kişinin hastalık nedeniyle hayatını kaybettiği ve hastalığın yol açtığı maliyetin yıllık 3 milyar dolar olduğu bildirilmektedir” diye konuştu.
EN DEĞERLİ KORUNMA SİSTEMİ HİJYEN
Kist hidatiğe Echinococcus granulosus ismi verilen bir parazitin neden olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Yaprak, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu parazitin en yaygın taşıyıcısı köpekler olmakla birlikte, kurt, tilki üzere tüm et yiyen hayvanlar paraziti taşıyabilir. Parazit, köpeklerin bağırsaklarında yaşar. Köpek dışkısı ile atılan yumurtalar rüzgâr ve yağmur tesiri ile toprağa yayılırlar. Bu yumurtalar aylarca toprakta canlı kalır ve yumurtaların bulaştığı sebze-meyve ve yeşilliklerin iyi yıkanmadan yenmesiyle de insanlara bulaşır. Tıpkı halde hastalıklı köpeğe el ile temastan ya da parazit yumurtasının bulaştığı bir toprağa dokunduktan sonra el yıkanmaması da öbür bir bulaşma yoludur. Tıpkı beşerler üzere koyun, keçi, sığır üzere otla beslenen hayvanlarda yumurtaları alarak hastalanır. Alınan bu yumurtalar, bağırsaklarda açılarak bağırsak duvarını geçer, kan ve lenf yoluyla öncelik sırasıyla karaciğer, akciğer ve öteki organlara yerleşerek kist formunda hayatlarını sürdürür. Kist en çok karaciğere ikinci sıklıkta ise akciğere yerleşir lakin nadiren de dalak, böbrek, kalp, beyin, göz yuvasında bile hastalığa yol açabilir.”
BELİRTİLER YILLAR İÇİNDE ORTAYA ÇIKIYOR
Kistin karaciğerde oluşması sırasında başlangıçta hiçbir belirti gözlenmediğine değinen Prof. Dr. Yaprak, “Ancak yıllar içinde kistin büyümesi ile dolgunluk hissi ve ağrı, bulantı, kusma üzere şikayetler olur. Kist safra yollarına bası yaparsa ya da açılırsa sarılığa yol açar. Kist patlarsa ölümcül bir alerjik tepki gelişebilir. Bazen de tesadüfen çekilen ultrasonografi yahut tomografilerde varlığı fark edilir. Kist hidatik tedavisi kistin yerleştiği organa, organdaki yerine, çapına birebir vakitte da evresine nazaran değişmekle birlikte ilaç tedavisi, PAIR dediğimiz kistin dışarıdan konulan bir kateter ile boşaltılması yahut ameliyatla kistin büsbütün alınması kelam konusu” diye konuştu.
Karaciğerde ekinokok parazitinin yol açtığı öbür bir kist tipi olan alveolar hidatik hastalığında ise tedavinin daha farklı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yaprak, “Alveolar tipte olan ekinokok paraziti tekrar köpeklerin dışkısıyla toprağa karıştığı üzere tilki, çakal, kurt üzere hayvanlarda paraziti yayabilir. Alveolar hidatik hastalığında kist adeta bir tümör üzere karaciğer içinde yayılır ve kimi hastalarda karaciğerin tümünü değiştirmek yani karaciğer nakli gerekebilir” açıklamasını yaptı.
BU TAVSİYELERE KULAK VERİN
Kurban Bayramı’nda köpek kistine daha fazla dikkat edilmesi gerektiğini altını çizen Prof. Dr. Yaprak, şu değerlendirmede bulundu:
“Kurban Bayramı’nda çok fazla besi hayvanının mezbaha dışında ve veteriner denetimsiz kesileceği göz önüne alınarak vatandaşların halk ortasında köpek kisti diye bilinen paraziter hastalığa karşı uyanık olması gerekiyor. Kurban edilen hayvanların karaciğer yahut akciğer üzere organlarında kistik hastalık ile karşılaşılması durumunda bu sakatatlar tüketilmemeli ve bulaş zincirinin kırılması hedefiyle köpek ve yabani hayvanların da ulaşamayacağı halde imha edilmelidir. Son derece kolay tedbirlerle de hastalıktan korunulabilir.”
Birinci olarak zerzevat, meyve ve yeşilliklerin yenmeden evvel çok iyi yıkanması gerektiğini belirten Prof. Dr. Yaprak, “Köpeklerle temas ettikten sonra sabun ile el yıkanmalı. Çocuklara dışarıda oyun oynadıktan sonra el yıkama alışkanlığı kazandırılmalı, yemekten evvel kesinlikle el yıkanmalı. Kesim hayvanlarının hastalıklı karaciğer ve akciğeri köpeklere mutlaka yedirilmemeli, yakılarak ya da toprağa derin gömülerek imha edilmeli. Mezbahalar mümkün olduğu kadar yerleşim yerlerine uzakta kurulmalı ve etrafı köpeklerin giremeyeceği halde duvar ya da tel örgü ile çevrilmeli. Köpekler gezdirilirken etrafa dışkılamaları halinde dışkıları alınarak poşete konulmalı, ağzı bağlandıktan sonra çöpe atılmalı, başıboş köpekler çocuk oyun alanlarından uzak tutulmalı. Takipli köpekler parazite karşı yılda 4 kere sistemli aralıklar ile ilaçlanmalı” ikazlarında bulundu.
Cumhuriyet
