Lübnan hükümetinin 17 Ekim 2019’da aldığı vergi paketi kararları (petrol eserleri ve sigaraya verginin artırılması ve WhatsApp uygulaması üzerinden bağlantıdan aylık 6 dolar vergi alınması) ülkede protestoların başlamasının ana nedeniydi.
Akabinde geceleri Beyrut’ta ve başka vilayetlerde protestolar başladı. Şovlar sırasında yollar kesildi, banka şubelerinin ve mağazaların vitrinleri parçalandı ve hükümet istifa edene kadar açık grev duyuru edildi.
Birebir gün hükümet irtibat vergisini iptal etti fakat şovlar durmadı ve daha da ileri gitti. Güvenlik güçleri ve askerler ile göstericiler ortasında başbakanlık binası önünde çatışma çıktı.
Bu formda göstericiler hükümetin istifası konusunda ısrar ederken, protestolar ve yol kesmeler gün boyunca devam etti.
HÜKÜMET İSTİFA ETTİ
Lübnan Başbakanı Saad el-Hariri’nin 18 Ekim’de krizin tahlili için hükümet ortaklarına 72 saat müddet tanıdığını açıklamasından bir gün sonra Lübnan Güçleri Partisi’nden 4 bakan istifa etti.
İlerleyen günlerde ise başşehir Beyrut başta olmak üzere birçok kentte meydanlarda büyük şovlar düzenlendi. Eğitim dalı, kamu kurumları ve bankalar grev başlattı.
Hariri, Cumhuriyet Sarayı’ndaki bakanlar konseyi toplantısının akabinde yeni bir ıslahat paketi açıklasa da hükümetin istifası konusunda ısrarcı göstericiler protestolara devam etti.
Hükümetin tüm uğraşları başarısız oldu ve Başbakan Hariri ülkesinde 2 hafta devam eden hükümet zıddı şovlar nedeniyle 29 Ekim’de istifasını sundu.
Hariri’nin istifasının akabinde göstericiler yolları açmış ve ülkedeki grev sona ermiş olsa da meydanlarda kalma davetleri sürdü.
LÜBNAN LİRASINDA BÜYÜK KIYMET KAYBI
Ülkedeki siyasi ve ekonomik çalkantılar Lübnan lirasının Mayıs 2020 başından itibaren yüzde 85 kıymet kaybetmesine neden oldu. Ülkede kur sabitlense de lokal para ünitesinin paha kaybı devam etti. Bugün resmi kura nazaran 1 ABD doları, 1500 Lübnan lirası olmasına karşın karaborsada 8 bin lira civarında süreç görüyor.
Merkez Bankası’nın tedbirleri, Lübnan lirasının döviz karşısındaki kıymet kaybını durdurmayı başaramadı.
Binlerce Lübnanlı kendilerini birkaç ay içinde işini kaybetmek ya da maaşının kesintiye uğramasıyla karşı karşıya buldu.
Bu durum resmi bilgilere nazaran ülkede işsizlik oranını yüzde 35’in üzerine çıkardı.
TEMEL MUHTAÇLIK FİYATLARINDA FAHİŞ ARTIŞLAR
Lübnan lirasının paha kaybetmesi, ülke tarihinde gibisi görülmemiş fiyat artışlarını beraberinde getirdi.
Ekonomik kriz, ülke piyasasındaki besin ve paklık üzere temel gereksinim eserlerinin fiyatlarına yansıdı. Lübnan devlet bankalarından El-İtimad Bankası’nın açıkladığı bilgilere nazaran besin ve giyim eserlerinde yüzde 200 artış yaşandı.
Tüketici fiyatları endeksi, Mayıs ayında yüzde 56,6, Haziran ayında ise yüzde 89,7 oranında fiyatların arttığına işaret ediyor.
Araştırmalar Lübnan’ın, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri ortasında bu ölçüde enflasyonun yaşandığı birinci ülke olarak tarihe geçtiği kaydediyor.
KORONAVİRÜS TESIRI
Lübnan’da birinci koronavirüs olayı 22 Şubat’ta İran’dan gelen bir yolcuda tespit edildi.
Virüsün ülkede süratle yayılması tüm dünyada olduğu üzere Lübnan’da da kimi önleyici önlemleri beraberinde getirdi.
Lübnan resmi makamlarının varsayımlarına nazaran, Kovid-19’un iktisattaki yansımaları 2020’de Lübnan Gayri Safi Yurt İçi Hasılasında (GSYİH) yüzde 12’den fazla daralmaya neden olacak.
LÜBNAN TAHVİL ÖDEMEYECEK
Lübnan, tarihinde birinci sefer mart ayında, 30 milyar doları aşan eurobond tahvil senetleri ödemelerinin 1,2 milyar dolarlık aidat ödemesinde temerrüde düştü.
Maliye Bakanlığı, 2020’de vadesi dolacak toplam 4,6 milyar dolarlık eurobond tahvil senetleri ödemelerinin, ülkenin döviz rezervlerini korumak emeliyle yapılmayacağını duyurdu.
Bu durum ülkeyi milletlerarası finans kurumlarından hibe ve takviye alma arayışlarına yönlendirdi.
DÖVİZ REZERVLERİ ERİYOR
Lübnan Merkez Bankası resmi dataları, ülkenin döviz rezervlerinin geçen Temmuz ayında aylık bazda yüzde 6,5 düşüşle 30,8 milyar dolara gerilediğini belirtti.
Döviz rezervleri 2019 yılında yıllık yüzde 7 düşüşle 37,77 milyar dolara düşerken, altın dahil toplam dış rezervler geçen yılın sonunda yaklaşık 51,66 milyar dolar olmuştu.
GENEL BORÇ 92 MİLYAR DOLARI AŞTI
Lübnan, GSYİH kıymetinin yaklaşık yüzde 170’ine denk gelen 92 milyar doları aşan genel borç yükü altında bulunuyor.
Arap ülkesinin, 20 milyar dolardan fazla dış dayanak alması gerekiyor. Bu dayanağın 11 milyarı 2018’de Paris’te düzenlenen “CEDRE” konferansı tarafından onaylanan, lakin şimdi üzerinde mutabakata varılmamış bir ekonomik ıslahat programı çerçevesinde verilmesi bekleniyor.
IMF İLE GÖRÜŞMELER
Lübnan Iktisat ve Ticaret Bakanına nazaran, salı günü meydana gelen patlamadan evvel de içinde bulunduğu ekonomik kriz nedeniyle kahır çeken Lübnan’ın Milletlerarası Para Fonu (IMF) ile çalışması tek tahlil üzere duruyor.
IMF ile Lübnan ortasındaki müzakereler geçen günlerde durmuştu. 10 milyar dolarlık kredi için yapılan görüşmelerin durmasına ise Lübnan’daki ana siyasi partiler, merkez bankası, ticari bankalar ve milletvekilleri ortasında gerginlik yaratan finansal kayıpların büyüklüğü konusundaki uyuşmazlığın neden olduğu söz ediliyor.
SON KRİZ: BEYRURT LİMANINDA PATLAMA
Beyrut Limanı’nda 4 Ağustos’ta patlayıcı unsurların bulunduğu 12 numaralı depoda evvel yangın çıkmış, akabinde tüm kenti sarsan çok güçlü patlama meydana gelmişti.
Lübnan Sıhhat Bakanı Müsteşarı Istek el-Musavi, kelam konusu patlamada hayatını kaybedenlerin sayısının 154’e yükseldiğini, yaralı sayısının da yaklaşık 6 bin olduğunu açıklamıştı.
Lübnan hükümeti 5 Ağustos’ta patlamayla ilgili 5 gün sürecek bir soruşturma yapılacağını ve limanda 2014’ten bu yana depolama, müdafaa ve kontrol işlerini yürüten tüm yetkililer hakkında konut mahpusu ve yurt dışına çıkış yasağı getirildiğini açıklamıştı.
Patlamanın tesiriyle büyük ziyan gören Beyrut Limanı, Lübnan’da tahıl, besin unsurları ve ilaçların tutulduğu en büyük depolama alanı olarak kullanılıyordu.
Ensonhaber
