Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) araştırma gemisi Bilim-2, son periyotta Marmara Denizi’nde görülen deniz salyalarının oluşumuyla ilgili araştırma yapmak için 3 gündür Marmara Denizi’nde çalışma yürütüyor. 15 bilim insanından oluşan toplam 25 kişilik mürettebatıyla 4 gün daha inceleme yapacak Bilim 2 gemisi topladığı dataları Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na sunacak.
“BU DERECE BİR DURUMLA HİÇ KARŞILAŞMAMIŞTIK”
Araştırma gemisi 3 günlük incelemenin arkanın dün akşam Haydarpaşa’ya döndü.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi ve Enstitü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu 3 gündür Marmara Denizi genelinde süren çalışmalarıyla ilgili olarak ,” Son gördüğümüz durum hakikaten müsilaj çok yaygın. Yalnızca gördüğümüz deniz yüzeyinde değil, bütün deniz su kolonunda da jelimsi bir yapı hakim. Bu derece bir durumla hiç karşılaşmamıştık. Oksijen düzeyleri önemli bir halde azalmış durumda süratle tedbir almamız gerekiyor. Müsilaj birinci kez olmuyor evet fakat bu kadar yaygın bir biçimde birinci defa” diye konuştu.
“ARITILMADAN GİREN DEŞARJLAR ÇOK ETKİLEMİŞ”
Arıtmanın üst düzeylerde yapılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Barış Salihoğlu,” Bilhassa deşarjlardan arıtılmadan giren deşarjlar çok etkilemiş. Havzadan ırmaklardan giren ziraî girdiler olsun, sanayi girdileri olsun bunlar çok etkilemiş. Gördüğümüz kadarıyla bu besin tuzu dediğimiz bu kirliliğin en azından süratle yarı yarıya azaltılması lazım. Süratle yarı yarıya azaltılırsa 5-6 yıllık bir süreçte o oksijendeki eşik bedelleri biraz aşmaya başlarız. Biraz iyileşmeye başlar. Sabır gerekiyor, süratli tedbir almak gerekiyor” diye konuştu.
İSTANBUL BOĞAZI’NDA EN KİRLİ 5 NOKTA
Atık suların bilhassa boğazda boğaz alt suyuna deşarj verildiğini anlatan Salihoğlu, “Bunların Karadeniz’e gideceği varsayılıyor. Alt su Karadeniz’e geçiyor fakat bunun önemli bir kısmı üst suya karışıyor ve Marmara’ya geri dönüyor. Biz hem bakanlıkla hem de belediyelerle yakın çalışıyoruz. Nerelerde arıtmalar var biliyoruz, hangi düzeyde arıtıldığını biliyoruz. Örneğin Kadıköy, Yenikapı, Üsküdar, Baltalimanı ve Paşabahçe ön arıtma tesislerinde iyileşme planlarının yapılması tekliflerimiz ortasında. Yalnızca deşarjlar değil ırmaklarda çok kıymetli bilhassa Susurluk havzasındaki tüm akarsularda onların kirlilik oranlarını düşürmeye yönelik çalışmalar yapılmalı. Bunlar tekliflerimiz arasında” dedi. Salihoğlu ayrıyeten bu çalışmaların denizde yapılmasının kıymetli olduğunu söyleyerek, “40 yıllık bir gemi birçok teknolojik aygıtla donatılmış ancak yeni bir gemiye de muhtaçlığımız var” diye konuştu.
“LABORATUVARDA İLERİ ÖLÇÜMLERİ YAPILIR”
ODTÜ Deniz Bilimleri Öğretim Vazifelisi ve Bilimsel Sefer Koordinatörü Dr. Hasan Örek ise, her yıl nizamlı olarak Marmara Denizi’ne gelen geminin bu sene sefer rotasını ve istasyonlarını deniz salyası nedeniyle değiştiğinden bahsetti. Örek kullandıkları aygıtlarla ilgili bilgi vererek,
“Deniz bilimlerindeki en temel aygıtımız bu aygıt. CTD dediğimiz bir aygıt. Klorofil, oksijen, ışık, bulanıklığı gösteren ek sensörleri var. Bu aygıtın ağzı açık biçimde denize sarkıtılır. Bu datalar kablo yardımıyla içeride bilgisayara aktarılır ve canlı olarak izlenir. Bu bilgilere bakarak hangi derinliklerden örnek alacağımıza karar veririz. Bu üste geldikten sonra şişelere örnekler alınır.
Oksijen, besin tuzları ve canlılarla ilgili örnekler alınır bir kısmı gemi üzerinde ölçülür. Bir kısmı da ya dondurularak ya da içerisine gerekli kimyasallar eklenerek gemide koruma edilir. Daha sonra seyrüsefer bitiminde laboratuvarlarda ileri ölçümleri yapılır. Birinci gözlemlerimizde şunu gördük. Marmara ‘da kıyı açık gözetmeksizin her yerde su kolonunda müsilaj var” diye konuştu.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün Bilim-2 araştırma gemisi, 2017’den bu yana yürütülen Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi kapsamında çalışma yürütüyor.
Cumhuriyet