CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba’nın “Tek Adam Rejiminin 3 Yılında İşçinin Kayıpları” başlıklı çalışması, “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi”ne geçilmesinden bu yana hem ekonomik hem toplumsal olarak işçilerin kayıplarının arttığını ortaya koydu. Haziran 2018’den bugüne yaşanan gelişmeler ise özetle şöyle:
4 İşçilerin ulusal gelirden aldığı hisse düşüyor. 2018 yılı birinci çeyreğinde gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içinde işgücü ödemelerinin hissesi yüzde 37.8 iken bu oran 2021’in birinci çeyreğinde yüzde 35.5’e düştü.
İSTİHDAM AZALDI
4 30 Haziran 2018’deki 4.56 TL’lik dolar kuruyla yapılan hesaba nazaran 2018 yılı minimum fiyatı 351 dolardı. 2021 yılı minimum fiyatı ise 22 Haziran prestijiyle 8.75 TL’lik dolar kuruyla 322 dolara kadar geriledi.
4 2018 Haziran’da çalışan yurttaşların bankalara ve finansman şirketlerine olan toplam borcu 623 milyar 859 milyon TL iken bu sayı ortadan geçen üç yılın akabinde 894 milyar TL’ye yükseldi. Çalışanların borcu son üç yılda 270.1 milyar TL arttı. İşçiler çalıştıkça borçlandı, gelirinin yarısından ziyadesiyle banka kredilerini öder duruma düştü.
4 Haziran 2018’de ülkedeki toplam istihdam 29 milyon 128 bin kişiydi. Bu sayı Nisan 2021’de 28 milyon 83 bine kadar geriledi. Tek adam rejimi, üç yılda 1 milyon 45 bin kişinin işini elinden aldı.
4 Haziran 2018’de iş aramayıp çalışmaya hazır ümitsiz işsizlerin sayısı 1 milyon 799 bin kişiydi. Ortadan geçen üç yılın akabinde bu sayı 1 milyon 557 bin kişi artarak 3 milyon 356 bine çıktı.
‘CİNAYET’LER ARTTI
4 Haziran 2018’den 2021 yılı mayıs ayına kadar en az 6 bin 398 personel “iş cinayetleri”nde hayatını yitirdi. Tek adam rejiminden bugüne ortadan geçen üç yılda, her yıl en az 2 bin 132 personel iş kazalarında can verdi.
4 Hazine ve Maliye Bakanlığı 2021 Kamu Maliyesi Raporu’na nazaran 2.8 milyon çalışan fiyatsız müsaadeye gönderilerek günlük 50 TL ile geçinmek zorunda bırakıldı. Bu süreçte 3.7 milyon çalışan ise kısa çalışma ödeneği kapsamında brüt fiyatının yüzde 60’ı ile geçinmeye çalıştı. İşten çıkarma yasağı olmasına karşın işsiz kalan 1 milyon 82 bin şahsa ise işsizlik ödeneği verildi.
Cumhuriyet
