Türkiye’de aşılama suratı son günlerde arttı. Lakin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aşılama oranının öbür bölgelere kıyasla daha düşük olduğu görülüyor.
16 Haziran Çarşamba günü prestijiyle iki bölgede 23 vilayette toplam 3,5 milyon dozdan fazla aşı yapıldı. Bu sayı, ikinci doz aşı yapılan 1 milyon 350 bin kişiyi de kapsıyor.
Nüfusu 15 milyona yaklaşan iki bölgede 18 yaşın üzerindeki herkesin, yani 9 milyonu aşkın kişinin aşılanabilmesi için, 18 milyon dozdan fazla aşı yapılması gerekiyor.
Tabip Odaları: Güvensizlik kıymetli bir faktör
Diyarbakır, Şırnak ve Van Tabip Odaları, bölgede aşılamanın yavaş ilerlemesinde, aşı reddinin ve yapılan resmi açıklamalara duyulan güvensizliğin tesirli olduğunu savunuyor.
Tabip odaları buna ek olarak, okuma yazma ve Türkçe bilmeyenler için randevu sisteminin önemli bir sorun olduğunu da belirtiyor.
Diyarbakır Tabip Odası Lideri Hekim Elif Turan, alandan edindiği müşahedeler sonucu önemli bir aşı aksiliği olmasa da, aşıya karşı güvensizlik olduğunu söylüyor:
“Pandemi süreci itimat verecek halde yönetilemediği için bu durum aşılamaya da yansıdı. Aşı için gereken toplumsal bilgilendirme yapılamadı. Bölgede daha evvel bozuk kızamık aşıları nedeniyle SSP hadiseleri yaşanmıştı. Bu çeşit durumlar da aşılara karşı bir hassasiyete neden oldu ve güvensizlik yarattı.”
Kürtçe sıhhat hizmeti vurgusu
“İlk vakitler randevu sisteminde yaşanan dertler sorundu. Artık o sorun yok. Lakin bölgede anadilde sıhhat hizmeti ile bir kampanya yapılabilirdi, yapılmadı. Meğer insanlara Kürtçe olarak, aşının değerini anlatınca, ikna oluyorlar.”
Diyarbakır’da günde 1300 civarında test yapıldığını ve bu testlerin yüzde 10’unun müspet çıktığını söyleyen Turan, aşının hami sıhhat hizmetlerinde temel bir hak olduğunu, toplumsal bağışıklık için aşılamaya sürat verilmesi ve yaygınlaşması için kampanyalar başlatılması gerektiğini söyledi.
“Bir an evvel itimat vererek, aşının ehemmiyeti anlatılarak herkese aşı yapılmalı. Yalnızca Covid değil, pnömokok ve grip aşısı için de bize ‘Aşı olalım mı?’ diye soran çok oluyor. Biz onlara aşının ehemmiyetini anlattığımızda ikna oluyorlar, etrafımdaki müşahedem bu tarafta.’’
‘Şırnak Mavi’de kalmak için ağır bedeller ödedi’
Risk haritasında hala mavide kalmayı başarabilen tek vilayet olan Şırnak’ta da aşılama yavaş seyrediyor.
Şırnak Tabip Odası Lideri Serdar Kuni, “Geçen yıl Şırnak’ta, hastanelerde yatacak yer yoktu. Neredeyse Covid olmayan kalmadı. Yani toplumsal bağışıklığı kazandığı için mavide kaldı, o mavi için büyük bedeller ödedi” diyor.
Hekim Serdar Kuni, aşı sistemindeki sorunlara de dikkat çekti:
“Kırsalda bilgi karmaşası çok oldu. Evvelden randevu almadan başvuranlar birebir gün aşı olmadığı için sonra gelmiyorlardı ya da gelemiyorlardı. Bir de yalnızca hastane ve ASM’lerde (Aile Sıhhat Merkezleri) aşı yapılması nedeniyle topluma ulaşılamıyordu. Aşı konusunda ve aşıya inanç duyulması için bilgilendirme yapılmadı.”
Şırnak genelinde ASM’lerin yapısının toplu aşılamaya uygun olmadığını belirten Kuni, aşı için merkezi yerlerde çadırların kurulması gerektiğini söylüyor.
Az de olsa aşıdan sonra Covid hadiselerinin da yaşandığını söyleyen Kuni, birçok kişinin bu yüzden aşı olmak istemediğini söyledi.
‘Yeterli bilimsel açıklama yapılmıyor’
Van-Hakkari Tabip Odası Lideri Hüseyin Yaviç, bölgede olduğu üzere Van’da da aşılamanın düşük seyrettiğini söyledi.
“Nüfusa oranlandığımızda Van’da, yüzde 13 oranında bir aşılama yapıldığını görüyoruz” diyen Yaviç’e nazaran, aşı oranın düşük olmasının en kıymetli sebebi planlamanın bölgesel şartlar göz önünde bulundurulmadan yapılmış olması.
“Özellikle randevu sistemi büyük sorun zira birçok meskenin interneti yok. Aşı takviminin uygulandığı birinci vakitlerde aşı tedariki önemli problemdi. Sıhhat bakanlığının toplumu gereğince bilgilendirmemesine bağlı aşı reddi gelişti. Şu an aşı var, ASM’lerde de aşı yapılmaya başlandı, birkaç merkezde aşı merkezleri de oluşturuldu, bir yoğunluk var lakin aşı oranları düşük’’ dedi.
Aşı reddinin hala devam ettiğini söyleyen Yaviç bilhassa basında aşıya karşı güvensizlik yaratan açıklamaların yer almasının başlarda soru işareti oluşturduğunu söyledi:
“İlk etapta yalnızca tek aşı getirilmesi, sonra getirilen yeni aşılarla ilgili kâfi bilgilendirme yapılmaması da o güvensizliğin sürmesinin nedenlerinden.
“Bilimsel manada kâfi açıklamalar olmayınca insanların başı, söylentiler ile karışıyor. Bilhassa MRN aşısına kuşkulu yaklaşanlar var. Biz herkese tereddüt etmeden aşı olmaları gerektiği tarafında bilgilendirme yapıyoruz. Pandeminin denetim altına alınması için aşılamanın çok değerli olduğunu anlatıyoruz lakin bunun kampanyalar halinde yaygınlaşması gerekiyor.”
TTB: Teminatına bakılmaksızın 18 yaş üstüne günde 1 milyon aşı yapılmalı
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Kümesi da aşılamanın hızlandırılması davetiyle bir açıklama yayımladı.
Toplumun pandemi periyodunda sıhhat siyasetlerine karşı itimat sarsıntısını yaşadığını savunan TTB, birebir güvensizliğin aşılara karşı geliştiğini de söyledi.
Aşı tereddüdünün önüne geçilmesi, halkın aşılamaya teşvik edilmesi için Sıhhat Bakanlığı tarafından acil bir irtibat kampanyası başlatılması gerektiğini söyleyen TTB’nin açıklaması şöyle devam ediyor:
“Üzerimize düşenleri yerine getirmeye hazırız. Bu kapsamda bir yandan toplumsal bileşenleri harekete geçirmek, başka yandan sıhhat çalışanlarını ve halkı en gerçek formda bilgilendirmek için çalışmalar yapmaya başlamış bulunuyoruz.”
TTB, tüm 18 yaş üstü nüfusa, garantisi olup olmadığına bakılmaksızın günde en az 1 milyon doz aşı yapılması daveti da yaptı:
“Bu amaca ulaşabilmek için günlük kararlar vermek ve peyderpey açıklamalar yapmak yerine, Sıhhat Bakanlığı’nın aşılama sistemini bütüncül bir halde ele alan akılcı planlamalar yapması, tüm yetişkin nüfus en az bir doz aşı olduktan sonra 65 yaş üstü nüfusun ve sıhhat çalışanlarının üçüncü dozları eldeki bilimsel datalar ışığında planlanarak ve somut bir COVID-19 aşılama stratejisi sunmasını talep ediyoruz.”
Cumhuriyet