Sağlık Bakanlığından:
EBELİK YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin maksadı; ebelerin eğitim durumlarına nazaran yer aldıkları sıhhat hizmet sunumu süreçlerinde yapabilecekleri ebelik uygulamalarını, vazifelerini, yetkilerini ve sorumluluklarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, ebelik uygulamalarının yapıldığı tüm sıhhat kurum ve kuruluşlarında vazife yapan ebeleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik; 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Biçimi İcrasına Dair Kanunun 47 nci, 51 inci ve ek 13 üncü hususları, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sıhhat Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu hususunun (c) bendi, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 355 inci unsurunun birinci fıkrasının (a) bendi ile 508 inci unsuruna dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sıhhat Bakanlığını,
b) Doğum izlemi: Gebelik devrinin sonunda serviksin açılma ve silinmesine neden olan ve sıklaşarak şiddeti artan kontraksiyonlarla birlikte giden fetüs ve eklerinin dışarı atılması ile karakterize sürecin izlemini,
c) Doğum sonrası periyot: Doğumdan sonraki birinci altı haftalık süreyi,
ç) Ebe: 1219 sayılı Kanuna nazaran ebelik mesleğini icra etmeye yetkili sıhhat meslek mensubunu,
d) Ebelik uygulamaları: Gebelik, doğum ve doğum sonrası süreçte gerekli dayanağı, bakımı ve tavsiyeleri, kendi sorumluluğunda doğum yaptırmayı, yenidoğan ve çocuğa bakım sağlamak için bayanlarla ortak çalışmayı, önleyici önlemleri, olağan fizyolojik doğumun teşvik edilmesini, komplikasyonların tespitini, tıbbi bakıma erişimi ya da öbür uygun tıbbi takviyelerin ve acil durum tedbirlerinin yürütülmesini,
e) Gebelik devri: Fetüsün doğumuna kadar geçen yaklaşık kırk haftalık periyodu,
f) Gebelik öncesi periyot: Çocuk sahibi olmak isteyen üreme çağındaki bayanın hamile kalmadan evvel ruhsal ve fizikî olarak hazırlandığı periyodu,
g) İlgili tabip: İkinci ve üçüncü basamak kamu sıhhat tesisleri, özel sıhhat kuruluşları ve üniversite sıhhat uygulama ve araştırma merkezlerinde gebelik öncesi, gebelik, doğum ve doğum sonrası devirlerde bayan, yenidoğan ve çocuktan sorumlu uzman tabibi, ilgili tabibin olmadığı durumlarda yönlendirilecek alanında uzman tabibi, birinci basamak sıhhat hizmetlerinde ise bireyin bağlı bulunduğu aile doktorunu,
ğ) Rehber ebe: Sıhhat kuruluşlarında muhtaçlık halinde kliniğe yeni başlayan ebelerin, klinik ahenk sürecinin kolaylaştırılması, mesleksel gelişiminin desteklenmesi ve geliştirilmesi, yeni başlayan ebelerin ahenk sürecinin kıymetlendirilmesi ve olağan doğumu teşvik eden standartlara uygun oryantasyon programını muvaffakiyetle tamamlamalarına yardımcı olan ebeyi,
h) Sorumlu ebe: Doğumhanede en az üç yıl mühletle sistemli çalışan; öncelikle uzman ebe, yoksa lisans mezunu ebeler ortasından görevlendirilen ebe ile bu koşullara sahip ebe bulunmaması halinde ilgili sıhhat kurum ve kuruluşu tarafından gerekçelendirilmek şartıyla başka ebeler ortasından görevlendirilen ebeyi,
ı) Uzman ebe: Ebelik anabilim kısımları altında açılan yüksek lisans programlarından lisansüstü eğitim alarak diplomaları Bakanlıkça tescil edilen ebeyi,
i) Yetki evrakı: Ebelerin meslekleriyle ilgili özellik arz eden ünite ve alanlarda ilgili mevzuatında düzenlenen hizmet içi eğitim çalışmaları sonucunda Bakanlıkça tanzim olunan belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel Prensipler, İş ve Misyon Tanımları
Temel ilkeler
MADDE 5- (1) Ebeler, bu Yönetmelikte belirlenen vazifeleri ile birlikte, 22/5/2014 tarihli ve 29007 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sıhhat Meslek Mensupları ile Sıhhat Hizmetlerinde Çalışan Başka Meslek Mensuplarının İş ve Vazife Tariflerine Dair Yönetmeliğin 5 inci unsurundaki temel unsurlara, aile hekimliği uygulaması ve nüfus planlaması hizmetlerine ait mevzuat kararlarına ve ilgili öteki mevzuat kararlarına uymakla yükümlüdür.
(2) Ebeler;
a) Ebelik uygulamalarını mesleksel hizmetleri kapsamında gerçekleştirir.
b) İlgili mevzuata uygun olarak delile dayalı ve kişiselleştirilmiş ebelik bakımı sunar.
c) Etik ve mesleksel pahaları benimser, mesleksel uygulamalarının karar ve sorumluluğunu alır.
ç) Hizmet sunumunda, hizmetten faydalananların kişisel farklılıklarını kabul ederek insan onurunu, mahremiyetini ve kültürel bedellerini göz önünde bulundurur.
d) Toplumsal seviyede sıhhatin korunması ve geliştirilmesini takviyeler, sorumluluk alır.
e) Sorumluluğu olan bölge hudutları içinde toplum sıhhatini ilgilendiren yahut tehdit eden bulaşıcı yahut bulaşıcı olmayan hastalıkları saptaması yahut şüphelenmesi durumunda ilgili mercilere bildirir.
f) Ebelik uygulama alanlarına yönelik ilgili birimlerle iş birliği yaparak eğitim gereksinimlerini belirler, eğitimleri programlar, uygular ve kıymetlendirir.
g) Gebelik öncesi devirde anne adayının sıhhatini, gebelik, doğum ve doğum sonrası periyotta anne ve bebek sıhhatini korumak ve geliştirmek için danışmanlık ve rehberlik yapar.
ğ) Üreme çağındaki bayanın gebelik öncesi, gebelik, doğum ve doğum sonrası periyotlarda izlemini ve danışmanlığını yapar, kıymetlendirir ve olağandan sapma tespit ettiği durumlarda ilgili üniteye ya da tabibe yönlendirir.
h) Tedavi planının uygulanmasında; doktor tarafından, acil durumlar dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygular, hastada beklenmeyen yahut ani gelişen durumlar ile acil uygulanması gereken tedavi planlarında müdavi doktorun şifahi tıbbi istemini sıhhatte kalite standartları doğrultusunda kabul eder ve gerekli önlemleri alır.
ı) Yetişkin kardiyo-pulmoner resusitasyon gereksinimi durumunda temel ömür dayanağını başlatır, eş vakitli olarak Mavi Kod Takımı yahut 112 Acil Yardım Takımına haber verir.
i) Yenidoğan resusitasyon muhtaçlığı durumunda; temel hayat takviyesini başlatır, eş vakitli olarak Mavi Kod Takımı yahut 112 Acil Yardım Grubuna haber verir.
j) Ebelik bakımı verdiği bireye ve çalışan güvenliğine yönelik önlemleri alır ve olay bildirimlerini ilgili mevzuat doğrultusunda yapar.
k) Ebelik uygulamalarında enfeksiyon tedbire ve denetim usullerini kullanır.
l) Ebelik hizmetlerini sıhhatte kalite standartları doğrultusunda uygular.
m) Hasta ve hamile ile ilgili vizit, heyet ve kurullara katılarak bilgi alışverişinde bulunur.
n) Misyonu teslim alacak ebe gelmeden ve gerekli bilgiyi hasta başında kelamlı ve yazılı olarak teslim etmeden misyon yerinden ayrılamaz.
o) 18 yaş altı gebelikler ve karşılaştığı isimli olgu niteliği taşıyan durumlarda ilgili mevzuat doğrultusunda isimli olgu kıymetlendirme sürecine dahil olur.
ö) Ebelik öğrencilerinin ve ebe yardımcılarının eğitimine dayanak verir ve katkıda bulunur.
p) Mesleksel uygulamalarını geliştirmek için ulusal/uluslararası eğitim ve bilimsel faaliyetlere katılır.
r) Anne ve bebek sıhhatinin geliştirilmesi ile ilgili programlar ve hizmet alanına yönelik araştırma ve proje çalışmalarında vazife alır.
s) Üreme sıhhati ve bayan sıhhatini güzelleştirme ve geliştirmeye yönelik oluşturulan sıhhat siyasetlerinin yürütülmesinde vazife alır.
ş) Anne vefatı, yenidoğan ve bebek vefatları olaylarının inceleme usullerini kullanabilir, kıymetlendirme kurullarında yer alır.
t) Ebelik hizmetlerinin sunumunda bayan, çocuk ve aile içi şiddet durumlarının tespit edilmesi ve gerekli prosedürlerin uygulanmasında vazife alır.
u) Anneyi ve etrafındaki bireyleri gebelikten itibaren doğuma hazırlar, doğum öncesinde, doğum esnasında ve doğum sonrasında destekleyici rol üstlenir.
ü) Jinekolojik ve obstetrik cerrahi süreçlerde ameliyat öncesi ve sonrası bakım verir.
Gebelik öncesi ve gebelik devrinde ebenin vazife, yetki ve sorumlulukları
MADDE 6- (1) Gebelik öncesi ve gebelik periyodunda ebenin vazife, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Gebelik öncesi ve gebelik periyodunda anne/baba adayına ve talep edilmesi halinde yakınlarına Bakanlıkça belirlenen standartlar doğrultusunda gebeliğe ve doğuma hazırlık eğitimi programlarını yürütür ve yürütülmesini sağlar.
b) Gebeliğe sağlıklı başlanmasını sağlamak emeliyle gebelik öncesi devirde ebelik uygulamaları kapsamında hamile adayının genel durum değerlendirmesini yapar ve gerekli durumlarda ilgili tabibe yönlendirir.
c) Gebeliği tespit eder, olağan hamile izlemini ve ebelik uygulamaları kapsamında gerekli muayenelerini yapar, gebelik ile ilgili riskli durumlar tespit etmesi durumunda, gerekli tedbirleri alarak ilgili tabibe yönlendirir ya da tabibin olmadığı durumlarda sevk sürecini başlatır.
ç) Gebelik öncesi ve gebelik devrinde bakım, gebelikte yapılmaması yahut dikkatle yapılması gerekenler, doğum usulleri, idman, sağlıklı ve istikrarlı beslenme, sigara ve öbür ziyanlı unsur kullanımının tesiri üzere mevzular hakkında hamile ve ailesine eğitim ve danışmanlık verir, günlük ömür aktivitelerini planlar ve uygulanmasını sağlar.
d) Gebelik devrinde gerekli olan aşılama hizmetlerini sunar. Hamileye bebeklik ve çocukluk devri dahil olmak üzere aşı uygulamaları konusunda bilgi verir.
e) Gebelik sürecinde tarama programları ve tanısal usuller hakkında hamile ve ailesini bilgilendirir, danışmanlık yapar ve test sonuçlarının kıymetlendirilmesi için istemde bulunan tabibe yönlendirir.
f) Gebeliğin fizyolojik değişikliklerini, olağan ve sık görülen yakınmalarını tanır, hamilenin yakınmalarını azaltmak/gidermek için inançlı ve delile dayalı ilaç dışı metotları (müzik, perineye sıcak uygulama, masaj, hareket, durum değiştirme ve benzeri) tavsiye eder, danışmanlık verir, olağandan sapma tespit ettiği durumlarda ilgili tabibe yönlendirir.
g) Gebelikte oluşabilecek riskli belirti ve bulguları tanır, gebelik komplikasyonları açısından kıymetlendirir, olağandan sapma tespit etmesi durumunda ilgili tabibe yönlendirir ya da sevk sürecini başlatır.
ğ) Gebelik haftasına nazaran beklenen fundus yüksekliğini izler, olağandan sapmayı düşündüren durumlarını belirler ve bu olguları ilgili tabibe yönlendirir.
h) Fetal kalp seslerini dinleyerek yahut non-stress test uygulayarak fetal uygunluk halini kıymetlendirir, olağandan sapmaları tespit eder, gerekli tedbirleri alarak ilgili tabibe yönlendirir ya da sevk sürecini başlatır.
ı) Doğum korkusu ile başa çıkılmasında uygun yaklaşımı belirleyerek hamile ve ailesine danışmanlık verir.
i) Kanaması olan hamilelerde Bakanlıkça belirlenen mevzuata uygun olarak kanama denetimini, takibini yapar, şok bulgularını kıymetlendirir, gerekli tedbirleri alır ve ilgili tabibe haber verir. Doktorun olmadığı durumlarda gerekli müdahaleleri uygular ve sevk sürecini başlatır.
j) Düşük ve rahim tahliyesi sonrası komplikasyonların belirti ve bulgularını izler ve hekim ile iş birliği içerisinde ebelik uygulamalarını yapar.
k) Plansız ve istenmeyen gebeliklerde bayanın toplumsal ve duygusal durumunu değerlendirip eğitim ve danışmanlık vererek takviye almasını sağlar.
l) Doğum sürecinin sağlıklı idaresi için hamile ve ailesinin tercihlerini kıymetlendirerek hekim ile iş birliği içerisinde doğum planını oluşturur. Doğum çantasının hazırlanması, acil durumlarda en yakın hastaneye erişim, hastane prosedürleri, doğum takımı ile tesirli irtibat üzere hususlarda danışmanlık verir.
Normal doğum izlemi ve doğum yaptırma sürecinde ebenin vazife, yetki ve sorumlulukları
MADDE 7- (1) Olağan doğum izlemi ve doğum yaptırma sürecinde ebenin misyon, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Doğum izlemi ve hareketinde bayanın anamnezini alır, ebelik uygulamaları kapsamında fizik muayenesini ve izlemini yapar, hayat bulgularını ve ruhsal durumunu kıymetlendirir, olağandan sapma tespit etmesi durumunda ilgili tabibe yönlendirir.
b) Maternal/neonatal mortalite ve morbiditeyi önlemeye yönelik direkt ve dolaylı kollayıcı önlemleri uygular.
c) Leopold hareketleri ve bimanuel vajinal muayene ile, pelvisin vajinal doğuma uygunluğu, fetal durum ve inişi, servikal dilatasyon, efasman, prezente olan kısım, membranların durumunu kıymetlendirir.
ç) Travayda maternal ve fetal düzgünlük halini partograf, elektronik fetal monitörizasyon, el doppleri, fetoskop üzere uygun aralık, yol ve araçlarla izler, kıymetlendirir ve tabibe bilgi verir.
d) Doğum sırasında rahim kasılmalarının sıklığı, müddet ve şiddetini izler ve kıymetlendirir.
e) Latent ve faal fazın başlama belirtilerini tanır, ebelik uygulamaları kapsamında travayın uyarılmasını sağlar ve doğumun fizyolojik sürecini yönetir.
f) Hamilenin travay ve doğum sürecinde ağrıyla baş etmesi için müzik, perineye sıcak uygulama, masaj, hareket, durum değiştirme üzere ilaç dışı prosedürleri bireyin faydasına uygun tercihleri dikkate alarak yapar.
g) Doğumun fizyolojisine uygun durumda gerçekleşmesi için çevresel uyaranları denetim altına alır ve inançlı doğum ortamını sağlar.
ğ) Doğum hareketi müddetince hamilenin sıvı ve besin alımına yönelik düzenlemeleri yapar.
h) Bayan ve ailesine fizikî ve ruhsal doğum dayanağını sağlar.
ı) Olağan doğumları ilgili mevzuata nazaran kendi sorumluluğunda yaptırır. Makat gelişi doğumlarda tabibe yardım eder, doktorun olmadığı, sevkin mümkün olmadığı durumlarda ya da sevk sırasında doğumun gerçekleşme ihtimali bulunduğu hallerde, acil makat doğumları yaptırır.
i) Umbilikal kordu klempler ve keser.
j) Doğum hareketindeki kanama, doğum hareket mühletinin uzaması, doğum aksiyonunun beklenen müddetten daha süratli ilerlemesi, malprezantasyon gelişmesi, maternal distres, fetal distres, kordon prolapsusu üzere komplikasyonların erken belirti ve bulgularını izler, bunlardan birini tespit etmesi durumunda acil durum önlemlerini alır, ilgili tabibe haber verir, hekim ile iş birliği içerisinde ebelik uygulamalarını yapar. Tabibin olmadığı durumlarda anne-fetüs sıhhatini esirgeyici tedbirleri alır ve sevk sürecini başlatır. Doktorun olmadığı, sevkin mümkün olmadığı durumlarda ya da sevk sırasında doğumun gerçekleşme ihtimali bulunduğu hallerde doğumu gerçekleştirir.
k) Epizyotomi uygulama endikasyonu oluşan durumlarda epizyotomi uygular.
l) Plasentanın doğumunu ilgili mevzuat kararlarına nazaran yönetir.
m) Doğumlarda vulva, vajina ve serviks laserasyonlarını kıymetlendirir. 1. ve komplike olmayan 2. derece perineal ve vajinal laserasyonlara müdahale eder. Komplike 2. derece yahut daha ileri derecede laserasyonlar ve servikal laserasyonlarda kanama ve enfeksiyon tedbirlerini alarak sevk sürecini başlatır.
n) Plasenta ve eklerinin doğumundan sonra uterus kontraksiyonları ve tonüsünü kıymetlendirir, involüsyonun sağlanması için ebelik uygulamalarını yapar olağandan sapma durumlarında tabibe haber verir, gerekiyorsa sevk sürecini başlatır.
o) Postpartum kanamayı izler ve kıymetlendirir, olağandan sapma durumlarında tabibe haber verir ve hekim ile iş birliği içerisinde kanamayı denetim altına alır. Tabibin bulunmadığı hallerde kanamayı denetim altına almak için internal bimanuel kompresyon, aortik kompresyon ve balon tamponad uygulaması üzere acil önlemleri alır, tabibe bilgi verir ve tabibin olmadığı durumlarda sevk sürecini başlatır.
ö) Şok ve şok öncesi bulgularını tanır, şok tablosunu önlemeye yönelik acil hareket planını başlatır, ilgili doktoru bilgilendirir ve hekim ile iş birliği içinde gerekli uygulamaları yapar, tabibin olmadığı durumda sevk sürecini başlatır.
p) Sorumluluğunda gerçekleşen doğumların doğum sürecine ait tüm maternal, fetal hikaye ve tıbbi bilgiyi içeren doğum raporunun düzenlenmesini sağlar.
r) Uzman doktor tarafından belirlenen sezaryen endikasyonu doğrultusunda hamilenin hazırlığını yapar.
s) Uygulama alanında ve acil obstetrik durumlarda kullanılmak üzere tıbbi araç-gereç, materyal ve ilaçların kullanıma hazır bulundurulmasını sağlar.
ş) Tabip tarafından yazılı olarak verilen oral, parenteral, rektal, vajinal ve servikal tüm ilaç uygulamalarını yapar ve laboratuvar testleri için numune alır.
t) Acil obstetrik durumlarda ilgili mevzuat doğrultusunda tanımlanan ilaçları uygular.
u) Operatif doğum yahut sezaryen kararı verilmiş hamilelerde ve acil obstetrik bakımı düzenleyen mevzuat kararlarında belirtilen gerekli hallerde üretral mesane sonda uygulamasını yapar ve tıbbi bakımını sağlar.
Doğum sonrası periyotta ebenin misyon, yetki ve sorumlulukları
MADDE 8- (1) Doğum sonrası devirde ebenin vazife, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Yenidoğanın hayat bulgularını kıymetlendirir, kimliklendirir ve gerekli güvenlik tedbirlerini alır.
b) Yenidoğanı kıymetlendirir mümkün olan en erken periyotta anne-bebek cilt teması sağlayarak anne-bebek bağlanmasını dayanaklar ve emzirmeyi başlatır.
c) Yenidoğanın birinci bakımını yapar. Yenidoğanda risk belirtilerini tanır, ilgili tabibe haber verir ve hekim ile iş birliği içinde ebelik uygulamalarını yapar. Tabibin olmadığı olağandan sapma durumlarında gerekli tedbirleri alarak sevk sürecini başlatır.
ç) Annenin ömür bulgularını alır, ebelik uygulamaları kapsamında fizik muayenesini yapar, doğum sonrası mental durumunu kıymetlendirir, lohusa izlemini gerçekleştirir, belirlenen riskleri hekim ile iş birliği içerisinde yönetir ve doktorun olmadığı durumlarda gerekli önlemleri alarak sevk sürecini başlatır.
d) Anneye emzirme eğitimi verir, aktif emme/emzirme muvaffakiyetini kıymetlendirir. Emzirmenin sürdürülebilmesi için gerektiğinde aile ile görüşerek inançlı ortamı sağlar.
e) Emzirmenin baskılanması gereken durumlarda gerekli uygulama ve müdahaleleri yapar.
f) Anne sütünün kesilmesi ve azalması durumunda anne sütünün artırılmasına yönelik danışmanlık yapar ve süreci takip eder.
g) Anne ve ailesinin doğum sonrası periyoda ve yenidoğana ahengini kıymetlendirir, ebelik uygulamaları kapsamında gerekli müdahaleleri yapar ve olağandan sapma tespit etmesi durumunda ilgili tabibe yönlendirir.
ğ) Lohusalık devrine ait olağan süreci yönetir. Kanama, enfeksiyon, hipertansiyon, annelik hüznü, depresyon, psikoz, meme/emzirme problemleri üzere olağandan sapma durumlarında ilgili tabibe haber verir, hekim ile iş birliği içerisinde ebelik uygulamalarını yapar.
h) Sepsis yahut septik şoktan şüphelenmesi durumunda ilgili doktoru bilgilendirir, tabip nezaretinde uygulama yapar. Tabibin olmadığı durumlarda gerekli tedbirleri alarak sevk sürecini başlatır.
ı) Lohusalık periyodunda hijyen, günlük hayat, lohusalıkta yapılmaması yahut dikkatle yapılması gerekenler, bakım üzere hususlar hakkında eğitim verir, günlük ömür aktivitelerini planlar ve ebelik uygulamaları kapsamında toparlanma antrenmanlarını yaptırır.
i) Meyyit doğum ve doğumsal anomali üzere durumlarda anne ve ailesini psiko-sosyal sıhhat ve dayanak sistemleri açısından kıymetlendirir, sıhhat ve toplumsal takviye sistemlerinin güçlendirilmesi konusunda rehberlik eder ve sorun saptadığı hallerde ilgili tabibe yönlendirir. Emzirmenin baskılanması durumunda ilaç dışı formülleri uygular, göğüs sıkıntılarını takip eder. Gerekli bakımı uygular.
j) Doğum sonu periyotta lohusaları ivedilikle sıhhat kuruluşuna başvurması gereken tehlike işaretleri hakkında bilgilendirir.
k) Anne mevti hadiselerinde Bakanlık uygulamaları doğrultusunda gerekli prosedürleri uygular ve gerekli dokümanları hazırlar.
Normal yenidoğan ve çocuk sıhhatinde ebenin misyon, yetki ve sorumlulukları
MADDE 9- (1) Olağan yenidoğan ve çocuk sıhhatinde ebenin misyon, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Yenidoğanın sıhhat durumunu kıymetlendirir, büyüme ve gelişimini izler.
b) Yenidoğanın günlük özbakımı konusunda aileyi dayanaklar, eğitim ve danışmanlık verir.
c) Yenidoğan ve çocuk sıhhatine yönelik tarama programlarında vazife alır.
ç) Yenidoğanın erken periyotta ortaya çıkabilecek risk belirtileri konusunda aileyi bilgilendirir.
d) Yenidoğanda gelişebilecek olağandan sapma durumlarına yönelik belirti ve bulguları tanır, ilgili tabibe haber verir, doktorun olmadığı durumlarda gerekli tedbirleri alarak sevk sürecini başlatır.
e) Bulaşıcı hastalıkların denetim programlarında ve bağışıklama hizmetlerinde misyon alır, çocuklarda büyüme ve gelişmeyi takip eder.
f) Fetüs, yenidoğan ve çocuk haklarını muhafazaya yönelik, her türlü ihmal, istismar, ayrımcılık ve şiddet durumunda ilgili birimlerle iş birliği içerisinde bulunur.
g) Yenidoğanın tüm beden muayenesini yapar, riskli ve özel ihtiyaçlı yenidoğanın uygun formda bakımını ve sevkini sağlar.
ğ) Gerektiğinde yenidoğana nazogastrik ve orogastrik sonda uygular ve enteral beslenmesini sağlar.
h) Laboratuvar incelemeleri için yenidoğandan numune (kan, idrar, gaita ve benzeri) alır.
ı) Ebelik uygulamaları doğrultusunda yenidoğan bakımını planlar.
Üreme sıhhatinde ebenin misyon, yetki ve sorumlulukları
MADDE 10- (1) Üreme sıhhatinde ebenin vazife, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Üreme çağındaki bayanların izlemini yapar. Riskli durumlarda tabibe yönlendirir.
b) Doğurganlığın düzenlenmesinde çiftlere eğitim ve danışmanlık hizmetleri verir.
c) Bayan sıhhatini ilgilendiren tarama programlarında misyon alır, eğitim ve danışmanlık verir.
ç) Bayan haklarını muhafazaya yönelik şiddet, ihmal ve istismar üzere durumlarda ilgili ünitelere bildirimde bulunarak uyumun sağlanmasında misyon alır.
d) Bakanlık tarafından düzenlenen rahim içi araç (RIA) yetki dokümanına sahip ebeler RIA uygulamasını yapar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sorumlu Ebe, Uzman Ebe ve Yetki Evrakına Sahip Ebeler
Sorumlu ebe
MADDE 11- (1) Sorumlu ebe, sıhhat kurum yahut kuruluşunda öncelikle doğumhanede en az üç yıl müddetle nizamlı çalışan ilgili alanda uzman ebelerden, yoksa doğumhanede en az üç yıl müddetle nizamlı çalışan ve ebelikte lisans mezunları ortasından görevlendirilir. Lakin bu koşullara sahip ebe bulunmaması halinde, sıhhat kurum yahut kuruluşu tarafından gerekçelendirilmek şartıyla öbür kıdemli ebelerden de görevlendirme yapılabilir.
(2) Sorumlu ebe;
a) Ebelere mesleksel gelişimlerinde rehberlik yapar.
b) Sorumlu olduğu birimde/birimlerde ebelerin çalışma çizelgelerini ve müsaadelerini düzenler, ilgili amirin onayına sunar.
c) Çalıştığı alanda ebelik hizmetlerinin belirlenmesine ve karşılanmasına yönelik hizmetlerin yürütülmesinden sorumludur. Sorumlu olduğu ünitede hizmet sunumu ve sıhhatte kalite standartlarının uygulanmasına yönelik süreçleri yürütür ve denetimini sağlar.
ç) Doğum odalarının, doğum ve müdahaleler için gerekli alet ve gerecin her vakit pak ve kullanmaya elverişli bir biçimde bulundurulmasını sağlar.
d) Yönetim ile iş birliği yaparak ebelerin iş doyumunu ve motivasyonunu arttırıcı düzenlemeler yapar, eğitim ihtiyaçlarına yönelik tekliflerde bulunur. Hizmet içi eğitim programlarına katılır ve ünitedeki başka ebelerin de bu programlara katılmalarını sağlar.
e) İlgili mevzuat doğrultusunda ebelerin performans değerlendirmelerini yapar, geri bildirimde bulunur.
f) Ünitenin fizikî yapısı, donanımı ve tıbbi gereçler konusunda eksiklikleri tespit eder, tespit ettiği eksiklikleri idareye bildirir ve tekliflerde bulunarak temin edilmesini sağlar.
g) Hamile ve lohusaları, bakım ihtiyaçlarına nazaran uygun oda ve yatak ayırımını yaparak sınıflandırır.
ğ) İlgili başka ünitelerle uyumu sağlar.
h) Vazife alanıyla ilgili konsey ve kurullara katılır.
ı) Stajyer/öğrenci ebelerin eğitiminde uygun eğitim ortamını sağlar, eğitimlerine katkıda bulunur.
i) Sorumlu olduğu sıhhat çalışanlarının ve öteki çalışanın hizmet sunum sürecini yönetir.
j) Hasta ve çalışan güvenliğine yönelik gerekli önlemleri alır. Hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili olay bildirimlerini ilgili mevzuat doğrultusunda yapar.
k) Alanıyla ilgili sıhhat kurum yahut kuruluşu tarafından verilen öteki vazifeleri yapar.
Uzman ebe
MADDE 12- (1) Ebelik anabilim kısımlarında ve bunların altında açılan lisansüstü eğitim programlarından mezun olan ve diplomaları Bakanlıkça tescil edilen ebeler uzman ebe olarak çalışır.
(2) Uzman ebeler;
a) Bu Yönetmelik ile belirlenen ebelik misyon, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra uzmanlığını yaptığı alana yönelik klinik bilgi, maharet, danışmanlık hizmetleri, sıhhat eğitim hizmetlerinin programlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde sorumluluk alır, uygular ve kıymetlendirir.
b) Uzmanlık alanı ile ilgili mesleksel değerlendirmeleri yapar.
c) Ebelik hizmetlerini planlar, uygular, yönetir ve ebelik hizmetlerinin geliştirilmesini sağlar.
ç) Uzmanlık alanı ile ilgili ve etik mevzularda kişi, kurum ve kuruluşlara danışmanlık ve uzmanlık yapar.
Yetki evrakına sahip ebeler
MADDE 13- (1) Ebelik mesleği ile ilgili özellik arz eden ünite ve alanlarda yetki evrakına sahip ve bu alanlara ait ebelik hizmetlerinden sorumlu ebedir.
(2) Yetki evrakı alınacak eğitim programları, 4/2/2014 tarihli ve 28903 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği ile belirlenen yol ve asıllar çerçevesinde düzenlenir.
(3) Yetki evrakına sahip ebeler genel vazife, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra yetki evrakına sahip olduğu alana ait vazifeleri de ebelik hizmetleri kapsamında yerine getirir.
(4) Yetki evrakı düzenlemeyi gerektiren alanlarda yetki dokümanı olan ebeler öncelikli olarak görevlendirilir.
Rehber ebe
MADDE 14- (1) Sıhhat kurum yahut kuruluşlarında muhtaçlık halinde kliniğe yeni başlayan ebelerin klinik ahenk sürecinin kolaylaştırılması, mesleksel gelişiminin desteklenmesi ve geliştirilmesi, ahenk sürecinin kıymetlendirilmesi ve olağan doğumu teşvik eden standartlara uygun oryantasyon programını muvaffakiyetle tamamlamalarına yardımcı olması hedefiyle rehber ebe/ebeler görevlendirilebilir.
(2) Rehber ebe, tercihen alanında en az üç yıl tecrübeli uzman ebeler ortasından, uzman ebe bulunamaması halinde lisans mezunu kıdemli ebeler ortasından görevlendirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Tereddütlerin giderilmesi
MADDE 15- (1) Bakanlık; bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili tereddütleri gidermeye, uygulamayı düzenlemeye ve bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak üzere alt düzenleyici süreçler yapmaya yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 16- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.