Edirne’nin son süpürgecileri, hem talebin azlığından yakınıyor hem de materyalin fiyatının arttığını söyleyerek “Süpürgeyi altın bedelinde işliyoruz.” diyor.
Edirne’de kentin simgesi, el emeği göz parıltısı mesleklerden, 30 yıl öncesine kadar bine yakın kişinin geçim kaynağı olan süpürgecilik, teknolojiye yenik düştü.
Edirne’deki süpürge borsasında 10 ustayla mesleği yaşatmaya çalışan son süpürgeciler, kendilerinden sonra kimse yetişmediği için mesleğin kaybolacağına inanıyor.
“İŞİMİZ GRAM ALTIN DEĞERİNDE”
Yaklaşık 50 yıldır süpürgecilik yapan Hamdi Gaspar (71), “İşimiz gram altın bedelinde oldu. Süpürgeyi altın bedelinde işliyoruz. Günün teknolojisi bizi bitirdi. Münasebetiyle bu duruma geldik. Tüketimle birlikte üretim de düştü ve her geçen gün düşmeye devam ediyor.” dedi.
SAYILARI 30’DAN 10 USTAYA DÜŞTÜ
Edirne süpürge borsasında, her biri mesleğinin son temsilcileri olan süpürgeciler, mesleklerinin yaşaması için ter döküyor. Yaklaşık 30 yıl öncesine kadar bine yakın kişinin geçim kaynağı olan, 300 ustanın yer aldığı süpürge borsasında bugün geriye yalnızca 10 usta kalırken, tüketimin azalması kâr etmelerini engelliyor.
“GÜNÜN TEKNOLOJİSİ BİZİ BİTİRDİ”
Edirne’de 50 yıldır süpürgecilik yaparak geçimini sağlayan Hamdi Gaspar, mesleklerini yaşatmanın her geçen yıl daha da zorlaştığını tabir etti. Mesleğe başladığında bölgede 300 ustanın bulunduğunu söz eden Gaspar, “Bu sanata 1970’de iş yerimi açarak başladım. O günden bugüne devam etmekteyim. Başladığımız vakitlerde burada Edirne Ticaret Borsası’na kayıtlı 300 üye vardı ve hepsinin burada iş yeri vardı. Günümüzde şu anda faaliyet gösteren 10 arkadaşımız kaldı. Günün teknolojisi bizi bitirdi. Hasebiyle bu duruma geldik.
ELEMAN YETİŞMİYOR
Tüketimle birlikte üretim de düştü ve her geçen gün düşmeye devam ediyor. Zira eleman yetişmiyor. Bir elemanın yetişmesi için vakte da muhtaçlık var. İstikrarı olmayan bir işle uğraştığımız için bu meslekte eleman yetişmesi imkansız artık.” dedi.
“TÜRKİYE’NİN HER YERİNE ESER GÖNDERİYORDUK”
Şu anda süpürge üreten şahısların birçoklarının emekli olduğuna dikkat çeken Gaspar, artık kar marjlarının da çok düşük olduğunu belirtti. Gaspar, “Kar marjı artık çok düşük. Tüketimin de düşmesiyle çok iş yerleri kapandı. Daha evvelce gözle görülmüyordu lakin Edirne iktisadını çok canlandıran bir bölümdü. Bunun yanında bölgemizde de çok yetişiyor hammadde olarak. İşlenmemiş ve işlenmiş eserleri Türkiye’nin her yerine gönderiyorduk. Çok süratli faaliyet vardı.” diye konuştu.
“ALTIN BEDELİNDE İŞLİYORUZ”
İstikrarı olmayan bir işle çalıştıkları için yeni iş yeri açılmadığını söyleyen Gaspar, “Kar getirmeyen bir iş olduğundan ötürü vakit geliyor ziyanına çalışıyoruz. Bu nedenle aracı kuruluşlarla çalışıyoruz. Onlar da kendi karlarını düşünerek ona nazaran satıyor ve biz bir şey kazanamıyoruz. Bizi bu durum çok zorluyor. Bu sene o denli bir yıl yaşadık ki geçen sene kilosu süpürge telinin 9 liraydı, bu yıl 19 liraya kadar çıktı. Bir süpürgeyi kilogram üzerinden alıp işliyorsun, bu esnada yüzde 20’ye varan sap ve çöp kaybı oluyor. Yani işimiz gram altın bedelinde oldu. Süpürgeyi altın kıymetinde işliyoruz. Bir süpürgenin nereden baksanız 10 lira personellik maliyeti, 10 lira da ham husus maliyeti gidiyor. 20 liraya ben süpürgeyi satarsam tahminen ayakta dururum.” dedi.
“BİZ SON TEMSİLCİLERİYİZ”
Baba mesleği süpürgeciliği 40 yıldır sürdüren Yılmaz Helvapişiren, kendilerinin artık son temsilciler olduğunu belirterek, “Bu benim baba mesleğim. 40 yıldır süpürge üretimi yapıyorum. Mesleğimiz güç, kolay değil. Çok uğraşması var. Yıllardan beri bu işi yaptığımız için bize çocuk oyuncağı geliyor. Şu an hiç ustamız kalmadı. Herkes yaşlandı, geçim külfetleri oldu ve bıraktı. Evvelce mesleğimiz çok istek görüyordu, 300 tezgah vardı, bugün 4-5 tane kaldı. Biz artık son temsilcileriyiz. Yaş ilerleyince biz de anca bildiğimiz işi yapıyoruz. Tahminen 3-4 sene sonra biz de bırakınca bu meslek bitecek.” dedi.
“GİTGİDE TÜKENİYORUZ”
50 yıldır süpürgecilik yapan ve bu meslekten emekli olan Hasan Usta da süpürge ustaları olarak git gide tükendiklerini söyledi. Usta, “Artık süpürgenin kullanım alanı daraldığından ötürü teknoloji bizi bitirdi. Teknolojiye yenik düştük. Hepimiz 60’ın üzerindeyiz ve git gide tükeniyoruz. Kala kala 4 firma kaldı. Artık meslek bitiyor. Gençler neden gelsin ayrıyeten. Önü açık bir meslek değil. Kullanım alanı dar. Biz kendimiz de almıyoruz artık. Ben oğlum olsa buraya gel demem.” diye konuştu.
“ÖZELLİKLE TURİSTLER İLGİ GÖSTERİYOR”
Kentte süs eşyası olarak üretilen aynalı süpürge satan Serhat Gelen ise bilhassa turistlerin çok ilgi gösterdiğini tabir ederek, “Gelen turistler çok değişik geldiği için aynalı süpürgeye ilgi gösteriyorlar. Alıp süs eşyası olarak götürüyorlar. Biz de kendi konutlarımızda kullanıyoruz. Lakin doğal ki son devirde bu istikamette satışlar da azaldı. Olabildiğince bu geleneği yaşatmaya çalışıyoruz.” dedi.
Ensonhaber
