Türkiye’nin ciğerini yakan orman yangınları sonrasında, yangına dirençli ağaç ve bitki örtüsü oluşturmanın ehemmiyeti bir sefer daha ortaya çıktı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2019’da belirlediği bu vizyon doğrultusunda gelecek altı aylık süreçte hayata geçirmek üzere bir dizi ek hareket belirledi ve uygulamaya koydu. Kentin etrafında orman onarımı çalışmaları yürüten Büyükşehir Belediyesi, birden çok çeşit içeren ağaçlandırma alanları oluşturuyor.
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer mevzu hakkında “Dirençli bir İzmir yaratma stratejimizin çok kıymetli bir ayağı orman onarımı çalışmalarımız. Kentimizin yeşil örtüsünü de ‘yangına dirençli’ hale getireceğiz ki basitçe alevlere teslim olmasın” diye konuştu.
‘HALKIMIZLŞA BİRLİKTE BAŞARACAĞIZ’
İklim krizinin yarattığı olumsuz tesirlerin artık çok daha sık görülmeye başlandığına dikkat çeken Lider Tunç Soyer, “Ne yazık ki bundan sonraki süreçte selleri, yangınları ve öbür fevkalâde tabiat olaylarını çok daha ağır yaşayacağız. Hasebiyle her manada dirençli bir kent yaratmak, asli maksadımız olmak zorunda” dedi. Bu yolda İzmirlilerin vereceği takviyenin çok kıymetli olduğunu vurgulayan Lider Soyer, şöyle devam etti:
“Dirençli kent olmanın iki mucize sırrı var. Birincisi birliktelik ve dayanışma… İkincisi ise hayat hakkının en kıymetli öncelik olarak kıymetlendirilmesi. Yalnızca insanın değil, tabiattaki tüm bitkilerin ve hayvanların da hayat hakkından bahsediyorum. Çünkü her tarafıyla dirençli kent yaratmanın özünde, tabiata hürmet ve onunla ahenk var. Bu şuuru, her İzmirlinin hissettiğini biliyorum. Bu o denli ciddiyetle ele alınması gereken bir vazife ki, Büyükşehir’in ya da öbür bir kişinin, kurumun tek başına başarabileceği şey değil. Kesinlikle halkımızın gönülden takviyesi gerekiyor. Topyekûn bir seferberlik gerekiyor. Münasebetiyle son iki yılda yaşadığımız pandemi, yangın, hortum ve sarsıntı felaketlerinde sergilediğimiz örnek İzmir dayanışmasını, kentimizin yeşil örtüsünü orman yangınlarına dirençli hale getirebilmek için de hayata geçiriyoruz. Bu yolda, değerli hem şehrilerimden en güçlü formda, seferberliğimize takviye vermelerini bekliyorum.”
BİZATİHİ YEŞEREN AĞAÇLAR
Orman onarımı gerçekleştirmenin pek çok formülü var. İzmir Akdeniz neslinde bir kent ve yangın riski açısından çok hassas bir coğrafya. Farklı ağaç tiplerinin yangına karşı dirençleri değişkenlik gösteriyor. Örneğin Kızılçam, Türkiye Ege ve Akdeniz neslinin doğal bir ağacı. Lakin bu ağaç çok kolay yanıyor, tabiatı gereği kozalaklarıyla yangının yayılmasını tetikliyor ve yanan çamlar zaten tekrar yeşermiyor. Yeni bir çamın doğal olarak oluşması için tohumundan tekrar yeşermesi gerekiyor. Meşe üzere öbür ağaç ve maki tipleri ise yangına daha çok ahenk gösteren çeşitler. Çıralı olmadıkları için gövdeleri daha geç yanıyor, en kıymetlisi de yansa da kendilerini çok daha süratli toparlıyor, kökleri vasıtasıyla yine, zaten yeşeriyor. Bu tıp ağaçların biyolojik çeşitliliği de daha fazla.
İzmir’in orman onarımı programında, tek tip çam ağaçlandırması yerine yangına daha dirençli meşe, menengiç, delice üzere ağaçların da yer aldığı çok çeşitli dikim siyaseti uygulanıyor. Büyükşehir’in orta vadeli amacı, kent çeperinde yangına dirençli orman alanları oluşturmak ve bu alanları birer “yaşayan park” olarak İzmirliler için tabiat keşif alanları haline getirmek.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı hareket planı kapsamında hayata geçirilecek çalışmalar ise şunlar olacak:
DİRENÇLİ FİDANLAR
Türkiye’de orman faaliyetleri uzun yıllardır “kereste elde etme” gayesine odaklandığı için Ege ve Akdeniz’deki orman alanlarının büyük kısmı, Kızılçam üzere ibreli ağaçlarından oluşuyor. Bu nedenle palamut meşesi, saçlı meşe üzere ağaç ve bitki tiplerinin fidanları ne yazık ki fazla yetiştirilmiyor. İzmir’de 2019’dan beri bu farklı çeşitlerin üretimiyle ilgili kapsamlı bir program yürütülüyor ve bu program bu yıl meyvelerini vermeye başladı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi yaklaşık iki yıl evvel, öncelikle uzmanlarla birlikte bu ağaçların envanterini hazırladı. Hangi ağaçların yaygınlaştırılacağı tespit edildi. Bu ağaçların fidanlarını üretebilmek için Küçük Menderes Havzası’ndaki kooperatiflerle iş birliğine gidildi. Fidanlar üretilmeye başlandı. Önümüzdeki sonbaharda hem Büyükşehir’e ilişkin ağaçlandırma alanlarında hem de park ve bahçelerde bu fidanlar toprakla buluşturulmaya başlanacak.
Bu siyaset üç büyük yarar sağlayacak. Sulama muhtaçlığı olmadığı için kuraklığa karşı İzmir’in dirençliliğini artıracak. Yangına karşı dirençli oldukları için orman yangını riskini azaltacak. Dikildikleri bölgelerde kentli nüfus için yaşayan parklar oluşacak, kırsal nüfus ise bu alanlardaki bal, orman meyveleri üzere odun dışı orman eserlerinden ekonomik gelir sağlayacak.
BİR FİDAN BİR YUVA KAMPANYASI
İzmir Dayanışması kentin yeşil örtüsünü yangına dirençli hale getirme çalışmaları için bir defa daha sergilenecek. Bu doğrultuda, “Bir Fidan, Bir Yuva” isimli internet sitesi kuruldu. Yakında başlayacak fidan dikim kampanyası ile İzmirliler, bu site üzerinden fidan satın alarak İzmir’in yangına dirençli yeşil örtüye süratle kavuşmasına dayanak olabilecek. Bu sitede, satın alınabilecek dirençli fidanlar tek tek tanıtılıyor. Seferberliğe katılmak isteyenler, hangi cins ağaç fidanı aldığını bilecek. Sonbahar itibariyle birinci fidanlar toprakla buluşturulacak ve kent merkeziyle ormanlık alanlar ortasında “yeşil koridorlar” ve yaşayan parklar oluşturulacak. Ocak 2020’de başlatılan Hoşgeldin Bebek Kampanyası dahilinde, her yeni doğan bebek için bir fidanı da tekrar bu alanlara dikecek.
YENİ ÜNİTE KURULACAK
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nden geçen karara nazaran Orman Köyleri ve Kırsal Alan Yangınları Şube Müdürlüğü, Türkiye’de birinci sefer İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı bünyesinde kurulacak. Bu şube, ormanlarda itfaiyecilik hizmetleri farklı bir uzmanlık istediğinden orman köylerine ve yangın riski bulunan kırsal alanlara odaklanacak. Münasebetiyle orman yangınlarını söndürmede ihtisaslaşmış özel bir itfaiye takımı olacak.
ORMAN GÖNÜLLÜLERİ TAKIMI
İzmir’de mümkün bir orman yangınına çok daha eğitimli, şuurlu ve planlı müdahale edilebilmesini sağlamak ismine birinci etapta 200 kişilik Orman Gönüllüleri Takımı oluşturulacak. Gönüllüler, belirlenen alanlarda eğitim görmüş ya da çalışan şahıslar olacak. Müracaat koşulları kısa mühlet içinde duyurulacak. Gönüllülere teorik ve uygulamalı eğitimler verilecek. Takım, mümkün orman yangınlarına müdahale için hazır olacak. Gönüllüler Büyükşehir’in, ormanların geliştirilmesine ve korunmasına yönelik çalışmalarına da takviye verecek.
Bu eğitimlerle İzmir Büyükşehir Belediyesi, ormanlara yalnızca yangında değil hayatın her anında ve alanında sahip çıkacak şuurlu bir toplum yaratmayı hedefledi. Eğitime katılanlar yalnızca yangınla çabaya değil, orman ekolojisine yönelik de bilgilenecek.
ORMAN BİLİM KONSEYİ
11 büyükşehir belediye liderinin kararıyla kısa müddette “Orman Bilim Kurulu” kurulacak. Orman ekolojisi konusunda uzmanlaşmış akademisyenlerden oluşacak bu heyet; ormanların korunması ve yaşatılmasına yönelik çalışmalarında lokal idarelere danışmanlık yapacak.
YANGIN MÜDAHALE SETİ
İzmir Büyükşehir Belediyesi orman mahallelerine, mümkün yangınlara birinci müdahale için bir set verecek. Sette su tankeri, içinde hortum, pompa ve öteki gerekli alet edevatın bulunduğu bir konteyner bulunacak. Alım ihalesi hazırlıklarına başlayan Büyükşehir Belediyesi, setleri Eylül ayında mahalle muhtarlıklarına teslim etmeyi planlıyor.
İZMİR’İN YAŞAYAN PARKLARI
2019’daki büyük İzmir yangınından sonra İzmir’i yaşayan parklara kavuşturmak için çalışmalar başlatıldı ve Park Bahçeler Dairesi altında Yaşayan Parklar Şefliği kuruldu. 7’den 70’e İzmirliler bu parklarda, orman ekosistemi nedir, hangi ağaçlar var, hangi hayvanlar yaşıyor üzere bilgileri, dokunarak, yaşayarak öğrenebilecek. Bu çalışmanın birinci örneği, Güzelbahçe’nin Yelki Mahallesi’nde Olivelo Yaşayan Parkı ismiyle hayata geçirilecek.
Doğal Yeşil Projesi kapsamında, Ege ve Akdeniz bölgelerine has bitki çeşitleri bu kılavuzda toplandı. Bunlar, sulamaya gereksinim olmadan, yağmurlarla, tabiatıyla yetişen bitkiler. 117 bitki tipi, fotoğraflarıyla, özellikleriyle tanıtıldı. Bu kitap, bitki yetiştiren kooperatiflere, peyzaj dalına kılavuzluk etmesi ve Büyükşehir Belediyesi’nin dirençli yeşil örtü çalışmalarına takviye olacak bitki çeşitlerinin yetiştirilmesi gayesiyle hazırlandı. Ferdi olarak vatandaşlar da bu yararlı ve estetik çeşitleri, kendi bahçelerine dikebilecek.
YANGINA DİRENÇLİ AĞAÇLAR FİDANLIĞI
Yangına dirençli bitki fidanlarının, kooperatiflerde üretildikten sonra geliştirilmesi ve serpilmesi gerekiyor. Büyükşehir Belediyesi, kooperatiflerden alacağı fidanları dikim öncesi geliştirmek gayesiyle Torbalı’da geniş bir fidanlık kuruyor. Burada yalnızca yangına dirençli ve sulama istemeyen peyzaj bitkilerinin fidanları yetiştirilecek. Projenin ihalesine önümüzdeki günlerde çıkılacak. Fidanlığın, Ocak 2022’de açılması planlanıyor.
MEMLEKETLER ARASI AKDENİZ ORMANLAR KONFERANSI
Akdeniz ormanları konusunda, yalnızca Akdeniz ülkelerinde değil, dünya genelinde çok fazla bilimsel araştırma ve önemli bir akademik birikim var. Bu araştırmalarda “Orman yangınlarından sonra ne yapılmalı?”, “Yanan alanlara fidan dikilmeli mi? Dikilmemeli mi?”, “Orman örtüsü hangi ağaç tiplerinden oluşmalı?” üzere pek çok kıymetli sorunun karşılıkları bulunuyor. Bu çalışmaları yapan bilim insanları İzmir’e davet edilecek. Orman siyasetleri, yangın öncesi ve sonrası çalışmalar hakkında bilimsel bilgi sahibi olunacak. Türkiye’nin orman siyasetlerine da ışık tutabilecek konferansın, gelecek yılın birinci çeyreğinde düzenlenmesi planlanıyor.
BAL ÜRETİCİLERİNE DAYANAK
Yanan yerlerdeki arı popülasyonu ve bal üreticileri büyük ziyan gördü. İzmir Büyükşehir Belediyesi, bu üreticilere dayanak olmak hedefiyle ellerinde bulunan tüm balları satın almaya karar verdi. Bu eserler, kentteki muhtaçlık sahiplerine sistemli olarak ulaştırılan besin paketleri içinde yer alacak. Büyükşehir uzmanları ayrıyeten, bal üreticilerine, bundan sonraki süreçte nasıl bir üretim modeli oluşturabilecekleri konusunda teknik takviye verecek.
KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIĞA TAKVİYE
İzmir Büyükşehir Belediyesi yangın bölgelerindeki küçükbaş hayvan üreticileri için de bir takviye paketi hazırladı. İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nde oy birliğiyle kabul edilen karara nazaran Muğla ve ilçelerinde yangından etkilenen küçükbaş hayvancılık yapan üretcilere 7 bin çuval (350 ton) kuzu büyütme yemi dayanağı verilecek.
Cumhuriyet
