Türkiye’nin toplam ziraî üretiminin yüzde 10’unu karşılayan kapalı bir havza yapısına sahip Konya Ovası’nda yılda ortalama 4,5 milyar metreküp su tüketiliyor.
Fakat bilinçsiz sulama ve kuraklık nedeniyle yer altı su düzeyi de her geçen gün azalıyor.
Konya’da 1960’lı yıllardan itibaren yer altı su düzeyinin azalmaya başladığını belirten Prof. Dr. Fetullah Arık, şu an su düzeyinin 45 metre düştüğünü kaydetti.
“CİDDİ BİR BİÇİMDE AZALMAKTADIR”
Arık, şunları söyledi: ”Konya’da öteden beri yer altı su düzeyi giderek düşmekteydi. 1960’lı yılların sonundan itibaren 2010’lara kadar ortalama 1 metre düzeyindeki düşümler, 2015’den sonraki ölçümlere nazaran 3-4 hatta 6-7 metreyi bulan müşahede kuyularımız var. Yer altı düzeyi 1960’larda yüzeydeyse şu an minimum 40- 45 metre derindedir. Son yıllarda devam eden kuraklık, artan çok bir formda yer altı suyunun kullanımına bağlı olarak yer altı suyu, her geçen gün daha önemli bir halde azalmakta ve havza genelinde kimi noktalarda neredeyse bitme noktasındadır.”
“KURAK BİR PERİYOT YAŞIYORUZ”
Yağışların geçmiş yıla oranla 3’de 1 düzeyinde gerçekleştiğini hatırlatan Arık, ‘‘Meteoroloji’den aldığımız bilgilere nazaran; Konya bölgesindeki yağışlar uzun yıllar ortalamasının 3’de 1’i düzeyindedir. Kış mevsimi için uzun yıllar ortalaması metrekareye yaklaşık 150 litreydi. Şu an ortalama yağışlar metrekareye yaklaşık 50 litredir. Münasebetiyle son bir kaç haftadır devam eden yağışların durumu çok fazla değiştirmediği görülüyor. Genel olarak kurak bir periyodu yaşadığımızı söylememiz gerekiyor.’‘ dedi.
“TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR”
Arık, Konya Havzası’ndaki kimi bölgelerde yer altı suyunun büsbütün bittiğine dikkat çekti. Havza için tehlike çanlarının çalındığı bir periyodun yaşandığını vurgulayan Arık, ”Konya, ismi üzerinde kapalı bir havza ve dışarıdan beslenen bir havza değil. Havzadaki temel su kaynağı yağışlardır. Yağışlarda az olduğu için yer altı suyu çok fazla beslenemiyor. Havza kenarına yaptığımız barajlar ve göletler bir bakıma havzayı besleyen sularında önünü kestiği için beslenme biraz daha azalmış vaziyettedir. Bunun üstüne birde çok su tüketen eserlerin yetiştirilmesi için aşarı biçimde yeraltı suyu kullanıyoruz. Münasebetiyle süreç büsbütün yer altı suyun aleyhine işliyor. Havzanın kenar bölgelerinde, bilhassa kuzeyine yanlışsız alanlarda yer altı suyunun büsbütün bittiğini gösteren bilgiler var. Buralarda yapılan yeni yer altı suyu üretim kuyularında suya rastlanamıyor ya da çok çok derinlerde rastlanıyor. Havza için tehlike çanlarının çaldığı periyodu yaşıyoruz. Bu formda hem kuraklık, hem de yer altı suyunu çok bir formda kullanmaya devam edersek, çok yakın gelecekte havza içerisinde bu çok değerli bir sorun olarak karşımıza çıkacak. Havzaya dışarıdan su getiremezsek, mevcut suyu tasarruflu bir biçimde kullanamazsak yakın gelecekte sulu tarımın geleceği tartışılır hale gelecek. O nedenle havza içerisinde yaşayan herkesin bilhassa yer altı suyunu kullanan tarım bölümünün de tahlil içinde bulunması gerekiyor.” diye konuştu.
“AZ SU TÜKETEN ESER YETİŞTİRİLMELİ”
Arık, Konya Havzası’nda çok su tüketen üren yerine az tüketen hatta hiç su tüketmeyen eserlerin yetiştirilmesi gerektiğini kaydetti. Çiftçilerin de bu tarafa teşvik edilmesi gerektiğini tabir eden Arık, ”Havza içinde çok su tüketen eserler yerine daha az su tüketen bitkilere hakikat teşvik yapılabilir mi, bunlar üzerine tahliller oluşturulması gerekiyor. Tüm Türkiye için kuraklık kelam konusu; ancak Konya Havzası’nda özel olarak artı bir yer altı suyu kaybı kelam mevzusudur. Artık bununla ilgili kim işin içine girecekse; bakanlık seviyesinde, sivil toplum seviyesinde bunlarla birlikte oturup çalışma yürütmemiz gerekiyor. Havza içinde çok su tüketen üren yerine, az tüketen hatta hiç tüketmeyen bitki üretimine geçmek için tahlil üretmemiz gerekiyor.” dedi.
“RUHSATLI KUYUNUN 3 KATI KAÇAK KUYU VAR”
Fetullah Arık, havzada 38 bin ruhsatlı kuyu bulunduğunu; fakat bunun 3 katı da kaçak kuyunun olduğuna dikkatleri çekti. Kaçak kuyuların bir an evvel tespit edilip denetim altına alınması gerekirse kapatılması gerektiğini söz eden Arık, ”Havzadaki 38 bin civarında kuyu ruhsatlı; ancak bunun 3 katı kadar kaçak kuyu var. Havzada yapılan tüm modellemelerde havzada üretilen suyun ne kadar olduğu ve hangi akiferden ne kadar su tüketildiği bilinmiyor. Nedeni de bu evraksız kuyulardır. O nedenle evraksız kuyuların kesinlikle denetim altına alınması ve belgelendirilmesi için gerekli çalışmaların yürütülmesi, uygun teknikle açılmamış olan kuyuların kapatılması gerekir.” diye konuştu.
Ensonhaber
