Derleyen: Rita Urgan
Kusursuz bir eş arayışında insanların ilgisini çeken özellikler cinsiyete nazaran farklılıklar gösterse de çevrimiçi eş bulma sitelerinden yararlanan 7 bini aşkın Avustralyalı üzerinde yapılan bir araştırma yaşlandıkça bu özelliklerin giderek benzeştiklerine işaret ediyor.
Araştırmada yaşları 16 ile 65 ortasında değişen 7325 denekten mümkün eşlerinde 9 farklı kişilik özelliğinin bulunmasına ne derece ehemmiyet verdiklerini 0-100 ortasında bir puan vererek değerlendirmeleri istendi.
Kişilik özellikleri estetik (yaş, albeni, vücut yapısı); kaynaklar (zekâ, eğitim ve gelir düzeyi) ve kişilik (güvenirlik, açık sözlülük, duygusal yakınlık) olmak üzere üç farklı kısma ayrıldı.
Plos One isimli mecmuada yayımlanan araştırmada vücut yapısı, albeni ve kişilik özelliklerinin üçüne de her iki cins tarafından büyük bir kıymet verildiğine, öte yandan gelir seviyesinin çok daha az önemsendiğine şahit olundu.
YAVRU HAYATTA KALMALI
18-25 yaşlar ortasındaki erkeklerin çekicilik ve fizikî görünüme öncelik tanıdıkları, fakat yaş ilerledikçe erkekler için bu özelliklerin giderek değerini yitirdiği görülürken, bayanlarda yaş, eğitim, zekâ ve gelir seviyeleri, güvenirlik ve duygusal yakınlık üzere özelliklerin çok daha ağır bastığına şahit olundu.
25 yaşını geçmemiş genç bayanlar kişilik özelliklerine tıpkı yaştaki erkeklerden çok daha fazla değer verseler de 30 yaşını geçmiş yetişkinlerde bayanlarla erkekler ortasındaki fark da azalıyordu. 60 yaş ve üzeri denekler kelam konusu olduğunda da erkeklerde kişilik özelliklerine verilen bedel bayanlara kıyasla daha fazlaydı.
Araştırmanın başyazarı olan Queensland Teknoloji Üniversitesi’nden Stephen Whyte “Kişilik özellikleri, yaşları daha geçkin olan iştirakçileri hoşluktan çok daha fazla ilgilendiriyor. Bu durum yaşla gelen bilgeliğin bir sonucu olabilir” diyor.
Stephen Whyte, bayanlarla erkeklerin seçimlerinde öncelik tanıdıkları özellikler ortasındaki farklılığın psikolojide “ana-babalık yatırımı” ismiyle bilinen evrimsel bir kurama bağlanabileceğine inanıyor. Bu kuram, anne ya da babanın soyunu ve sahip olduğu özellikleri sürdürebilmesi için çocuklarına yaptığı harcamalar olarak tanımlanıyor. Bu kurama nazaran, bayanlar yavrularının hayatta kalmalarını sağlamak emeliyle eş seçiminde çok daha ince eleyip sık dokuyorlar.
EVRİMSEL GERÇEKLER
Araştırmada yer almayan Deakin Üniversitesi’nden Beatrice Alba da cinsiyetler ortasındaki farklılıkların birçoğunun toplumsallaşmanın tesirinden kaynaklandığını fakat bazılarının de evrimsel ihtiyaçlar tarafından yönlendirildiğini lisana getiriyor. Alba “Gebe kalmak ve emzirmek zorunda olmayan erkekler çok daha fazla sayıda çocuğa sahip olabilirler; olabildiğince çok sayıda bayanla birlikte olmayı ve eş olarak doğurganlık seviyeleri daha yüksek olan kendilerinden çok daha genç bayanları seçmeyi rahatlıkla kaldırabilirler” diyor.
Lakin evrimsel ruhbilimde sıklıkla kelamı edilen ana-babalık yatırımı kuramının “kalıcı cinsiyetçiliğe” katkıda bulunduğu gerekçesiyle kimi araştırmacılar tarafından eleştirildiği de belirtiliyor.
Araştırmada muhakkak bir özelliği çok seviyede önemseyen şahısların, diğer özelliklere de ziyadesiyle değer verdikleri görüldü. Bu örüntünün doğurganlığın ve gelir seviyesinin dorukta olduğu yaşlarda-erkeklerde 25-40 ve bayanlarda 35-45 yaşları arasında- çok daha yaygın görüldüğünün altını çizen Whyte, bunu da yeğlenen özelliklerin yoğunluğundaki ferdî farklılıklara bağlıyor.
SEÇİMLER VE SÖYLENENLER
Queensland Üniversitesi araştırmacılarından Brendan Zietsch de bu çalışmanın erkeklerle bayanların eş seçiminde önemsediklerini lisana getirdikleri özelliklerin farklılıklar gösterdiği istikametindeki evvelki bulguları pekiştirdiğini fakat insanların seçtikleri eşle lisana getirdikleri özelliklerin her vakit uyumlu olmadığını gösteren dataların de giderek arttığını belirtiyor. Çalışmanın cinsellik ve cinsel kimlik ile ilgili daha geniş kapsamlı bir çalışma olan Avustralya Cinsiyet Araştırması’nın bir kesimi olduğunu belirten Whyte, denekleri çevrimiçi buluşma sitelerinin kullanıcılarından oluşan bu çalışmanın toplumun genelini yansıtmıyor olabileceğinin de altını çiziyor.
The perfect partner: how age affects what men and women find attractive, The Guardian
Cumhuriyet