Son devirde narsistik kişilik bozukluğunun yaygınlaştığını tabir eden Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Kerem Doksat, bu durumun kişinin kendi bedensel yahut zihinsel benliğine karşı duyduğu hayranlık ve bağlılığın tanımı olduğunu söz etti.
Narsistik kişilik bozukluğunun ‘özseverlik’ olarak da isimlendirildiğini belirten Doksat şu sözleri kullandı:
”Birincil özseverlik, yani narsisizm her canlıda bulunur. Bir bebeğin daima olarak ağlayarak kendi muhtaçlıklarını talep etmesi, kendisiyle bu manada ilgilenilmesini beklemesi dinamik manada ‘birincil narsistik’ süreçlerdir. Bebek büyüdükçe bilişsel fonksiyonları, özbakım hünerleri, mizahi yetenekleri, toplumsal beyin fonksiyonları, empati yeteneği gelişir. Kendi kendine yetmeyi, beşerlerle paylaşım içine girmeyi öğrenir. Özverili olmak, beşerlerle duygusal paylaşımlara girmek, mizahi ve sanatsal marifetler sergilemek üzere sofistike özellikleri kazanır. Bu sayede, ‘hep bana verin, yalnızca beni sevin’ formunda işleyen birincil narsistik süreçlerinden arınmış ve olgunlaşmış olur. Bu süreçleri olgunlukla tamamlayamayan bir şahısta ikincil narsistik süreçler devreye girerek, narsistik kişilik örüntüsünün gelişmesine yol açar.”
”ÜSTÜNLÜK DUYGUSU VE BEĞENİLME MUHTAÇLIĞI BASKIN”
Narsisistik kişilik özelliklerini anlatan Doksat, bilhassa değişik ortamlarda sergilenen üstünlük duygusu, beğenilme ihtiyacı ve empati yapamama halinin ayrıt edici ögeler olarak göze çarptığını söyledi. Doksat, narsistik şahısların kendilerini çok ‘önemli’ ve ‘özel’ hissettiğini belirterek, ”Başarılarını ve yeteneklerini abartırlar. Fakat özel yahut üstün başarılı şahısların, kendilerini anlayabileceklerini düşünürler. Kendilerini sıklıkla her ortamda ‘haklı’ bulurlar ve öbürleri tarafından kayırılmayı beklerler. Her vakit başarılı, güçlü ve kusursuz olmayı gayeler ve çok beğenilmeyi dilek ederler. Başarılı olmak için, kişilerarası ilgileri kendi çıkarları için kullanmaktan yahut kendi hedefleri için oburlarının zayıf yanlarını kullanmaktan kaçınmazlar” diye konuştu.
”KISKANILDIKLARINA İNANIRLAR”
Narsistik kişilik bozukluğu olan bireylerin, genel olarak öbür insanların his ve muhtaçlıklarını anlayamadığının altını çizen Doksat, ”Kendini beğenmiş haller sergilerler ve ekseriyetle diğerlerini kıskanır yahut diğerlerinin kendilerini kıskandığına inanırlar. Hepimiz makul ve mantıklı oranda kendimizi, hatta bütün varoluşu, dünyayı ve insanları severiz. Fakat, kişi 18 yaşını doldurmuş ise ve bu sayılan özellikler kişinin toplumsal, duygusal, mesleksel ve/veya akademik fonksiyonelliğini bozuyorsa, kişinin kendi davranışları konusunda hiçbir iç görüsü yoksa, yani her vakit kendini haklı olarak görüyorsa, çağdaş psikiyatride ve psikolojide bu durum ‘narsistik kişilik bozukluğu’ olarak adlandırılır” tabirlerini kullandı.
”PSİKOTERAPİ VE İLAÇLA TEDAVİ OLABİLİR”
Doksat, herkesin kendisini sevdiğini, gereksiz yere tevazu göstermenin ruhsal iyi oluş ismine tavsiye edilen bir durum da olmadığını hatırlatarak, ”Ancak, kişinin hal ve halleri yıkıcı bir hale dönüşüyorsa, genel işlevselliğinde bozulmaya sebep oluyor ve ebediyen karşısındaki insanları haksız olarak değerlendiriyorsa, bu durum artık bir ‘kişilik bozukluğudur.’ Bu durumda kişinin kesinlikle profesyonel bir yardım alması gerekir. Profesyonel yardımda psikoterapi ve duruma nazaran ilaç tedavisinin kullanılması kelam konusudur” dedi.
Sevmek ve sevilmen herkesin gereksinimi olduğuna vurgu yapan Doksat, ”Kendimizi ve herkesi sevelim fakat abartıp çoka kaçmayalım. Empati yeteneğimizi sürekli yeşertelim. Unutmayalım ki, narsisizm makul ve mantıklı hudutlar ortasındaysa yani, kişi kendi artı kıymetlerini fark ederek üzerine daha da eklemeye çalışıyor ve bu uğurda hiç kimseyi incitmiyor, zorlamıyor ise, o kişiyi muvaffakiyete götürür. İşte buna, ‘yapıcı narsisizm’ ismi verilir. Fakat, genel fonksiyonelliği bozacak boyutta ise, kişi herkese yabancılaşır ve yalnız kalır” diye konuştu.
Cumhuriyet