Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün sıcaklık ve yağış raporlarına nazaran, 2020 yılında sıcaklıklarda yaşanan artışlar ve yağışlardaki düşüşler, 2021’de de devam ediyor. Mayıs, son 50 yılın en sıcak mayıs ayı olarak kayıtlara geçerken, yağışlar ise son 30 yılın ortalamasına nazaran yüzde 56, geçen yılın mayıs ayı yağışlarına nazaran yüzde 66 azaldı. Kuraklık haritalarında, Türkiye’nin büyük kısmı ‘olağanüstü kurak’, ‘çok şiddetli kurak’, ‘şiddetli kurak’ olarak gösterildi. Bilhassa Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yağış azlığı yüzde 80’lerin üzerine çıktı.
KURAKLIK ALARMI
Global iklim değişikliğinin tesirlerini bütün gerçekliğiyle ortaya koyan meteoroloji raporları sonrası tarım bölümünde de kuraklık alarmları çalmaya başladı. Türkiye’nin birçok bölgesinde başta hububat olmak üzere birçok tarla eserine yönelik kuraklık haberleri gelirken, uzmanlar da bu istikamette ikazlarda bulundu.
‘MEVSİMSEL DEĞİŞİMLER BİTKİLERİ ŞAŞIRTIYOR’
Antalya Ticaret Borsası (ATB) Lideri Ali Çandır, bilim insanlarının, her 1 derecelik sıcaklık artışının hububat üretiminde yüzde 6’lık kayba neden olacağını söylediğini belirterek, “Anadolu’nun her yerinden üretimle ilgili rekolte düşüşü haberleri alıyoruz. Mevsimsel değişimler bitkileri şaşırtıyor, üretim dönemlerini değiştiriyor. Hasebiyle pazarın muhtaçlık duyduğu anda eser olmuyor, muhtaçlık olmayan devirde eser çıkabiliyor. Bu da ya çok fiyat artışı ya da çok düşüşe sebep oluyor” dedi.
‘PAZARIN RİTMİNİ BOZUYOR’
Geçen yıl mayıs ayındaki çok sıcaklıkların zeytin, portakal üzere birçok eserde rekolte kaybı oluşturduğunu, bitkilerin ziyan gördüğünü hatırlatan Çandır, “Havanın çok sıcak gitmesi ve yağış olmayışı, üretim performansını önemli ölçüde olumsuz etkileyecektir. Bu durumdan meyvecilik, hububat, bütün tarla üretimlerinin olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz. Hem rekolte düşüşleri yaşanacak, hem de iklim değişikliği pazarın ritmini bozuyor” diye konuştu.
‘DAMLA SULAMA’ DAVETİ
Su kullanımının yüzde 75’ini oluşturan tarım dalında yabanî sulama yerine damla sulama üzere tasarruflu sistemlerin kesinlikle kullanılması gerektiğine dikkat çeken Çandır, “Devlet projelerinin çok ayrıntılandırılarak, ziraî üretimin tamamına yaygınlaştırılması gerekiyor. Genel olarak baktığımızda, bütün dünyada da hissedilen etraf bedellerine, eskisinden çok daha fazla sahip çıkmamız gerekiyor. Bizim de Paris İklim Muahedesi’ni imzalamamız ve ilgili düzenlemeleri yerine getirmemiz gerekiyor” dedi.
PROF. DR. KURNAZ: ANTALYA, KAHİRE ÜZERE OLACAK
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Siyasetleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Kurnaz da iklim değişikliğinin tesirlerine ait beklentiyi açıkladı. Kurnaz, 2100 yılında Antalya’nın motamot Kahire üzere olacağını söyledi. Bugünkü formlarda ziraî üretimin bu yüzyılın sonunda muhtemelen mümkün olmayacağını belirten Kurnaz, “Antalya, motamot Kahire nasılsa o denli olacak. Çukurova, Urfa, hepsi birebir halde olacak. Bu yüzyılın sonunda sıcaklıklar büyük ihtimalle 4-5 derece artmış olacak” diye konuştu.
‘SERALARDA SERİNLETME FORMÜLLERİ GEREKECEK’
Ziraî üretim açısından da beklentileri pahalandıran Prof. Dr. Kurnaz, seralar olmadan Antalya ve bu bölgelerde açıkta üretimin mümkün olmayacağını belirterek, “Ama seralarda serinletme maksatlı sistemler olması gerekecek, artık ısıtma emelli değil. Açıkta ziraî üretim yapılamayacak. Seralarda artık ısıtma prosedürleri kullanılıyor, o vakit serinletme sistemleri kullanılması ve bol su bulmak gerekecek” dedi.
2100 yılında Antalya’da turizm olmayacağını savunan Prof. Dr. Kurnaz, “İnsanlar sıcaktan düşüp ölecek. Büsbütün içeride ve klimayla yaşayabilecek bu türlü günlerde. Bu durumu lakin iklim değişikliği önlenebilirse değiştirmek mümkün. Bütün dünyanın kömür, petrol, doğal gaz yakmayı bırakması gerekiyor. Türkiye’nin özel bir şey yapmasına gerek yok, bütün dünyanın yapması gerekiyor iklim değişikliğini önlemek için. 2020’den 2100’e kadar yavaş yavaş berbatlaşacak durum. İleri gerçek gitgide kötüleşecek” diye konuştu.
SU ÖLÇÜSÜ 8 BİNDEN 1360 METREKÜPE DÜŞTÜ
Sulama siyasetlerinin da kesinlikle gözden geçirilmesi gerektiğine işaret eden Kurnaz, “Kişi başına düşen su ölçüsü yılda 1360 metreküp. Bu sayı cumhuriyet kurulduğu yıllarda 8 bin metreküptü. 20 sene içinde 1000 metreküpe düşecek. Bu, su yoksulu olmamız, demek. Suyun yüzde 75’i tarımda kullanılıyor. Ziraî sulamada önemli adım atmazsak eserlerimizi üretecek su bulamayacağız” dedi.
KESİCİ: 2021’DEKİ KURAKLIK 2020’DEN DAHA MAKUS
Türkiye Tabiatını Müdafaa Derneği bilim danışmanı Dr. Erol Kesici de meteoroloji datalarına bakıldığında 2021’in birinci 5 aylık periyodunun, en kurak yıl olarak kayıtlara geçen 2020’den çok daha makûs olduğunu söyledi. Yağışların azlığı ve çok sıcaklıkların göl, gölet, baraj, dere, ırmak üzere sulak alanlardaki buharlaşmayı da önemli ölçüde artırdığını belirten Dr. Kesici, “Topraktaki buharlaşma da artıyor. Topraktaki nem azalışı da suya gereksinimin yükselmesine sebep olur. Hasebiyle ziraî üretimde 2021 yılı epey tehlikeli” diye konuştu.
Türkiye’nin birçok bölgesinde ziraî sulama için kısıtlı su verileceğinin açıklandığını söyleyen Dr. Kesici, “Örneğin; Eğirdir ve Beyşehir bölgelerinde DSİ tarafından çiftçilere bu duyurular yapıldı. Daha yaz aylarının birinci haftalarını yaşıyoruz. Temmuz- ağustos ayları çok daha sıcak geçecek. Hasebiyle artık içecek suyu bulmakta bile zahmet çekmekteyiz. Her şeyin yapısında su var ve su olmazsa eserlerde kaliteyi bir tarafa bırakın, yetişemeyecekler bile. Artı su olmazsa böcek, bakteri üzere zararlılar giderek artacak ve bu insan ömrünü da tehdit edecek. Zararlılarla daha çok çaba etmek zorunda kalacağız. Bu sefer de çevreyi daha çok kirleteceğiz. Hepsi birbirine bağlantılı” dedi.
ŞİDDETLİ ZİRAÎ KURAKLIK
Yer altı, göller ve barajlarda su düzeylerinin çok kritik noktada olduğu ihtarında bulunan Kesici, hava sıcaklığının da nem olmadığı için giderek arttığını ve ziraî kuraklığın şiddetli olduğu bir devrin yaşanmaya başladığını açıkladı. Suyun tasarruflu kullanımını ve kirletilmemesi gerektiğini vurgulayan Kesici, “İstanbul örneğinde olduğu üzere 1 günde yaklaşık 5 milyon ton atık suyu denize verdiğimizi düşünürsek bu atık suları mutlak suretle günün gelişen teknolojisine uygun arıtıp, denizlere, göllere, ırmaklara vermeden tarımda ve meskenlerde rahatlıkla kullanabiliriz. Bu birebir vakitte kuraklığı bir nebze olsun önlememizin en kıymetli noktası” diye konuştu.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN SEBEBİ DE İNSAN
Parayla yağmur yağdırılamayacağını lisana getiren Dr. Kesici, “Ama günün teknolojileri kullanılarak, yağmur sularını depo ederek, arıttığımız suyu kullanarak, hastalık, kıtlık, savaşa dahi sebep olabilecek yaşamsal tehlikelerin önüne geçmemiz mümkün. Müsilaj olayında olduğu üzere global ısınma, iklim değişikliği de bir tabiat yahut doğal olay değildir. Bu insanın yarattığı bir felakettir. Bunu kabul edersek tahlile daha akılcı ve bilimsel yaklaşabilmemiz de mümkün olacaktır. Zira bu tıp yaşananlar daima ‘doğa olayı, doğal’ olarak geçiştirildiğinden tahlili de tabiattan bekledik. Bugün bu sıkıntıların tahlili de sebebi olan insanların elinde” dedi.
Cumhuriyet
Yorumlar kapalı.