Batı Karadeniz’de sel felaketinden en fazla etkilenen yer, en çok can kaybının görüldüğü ve kayıp müracaatının yapıldığı Kastamonu’nun Bozkurt ilçesi oldu. İlçenin neden bu kadar büyük bir yıkımla karşılaştığı konusunda çeşitli savlar var. HES kapaklarının patladığı, tomrukların köprüleri tıkadığı ve felaketten kısa mühlet evvel yapılan anonslarla halkın yanlış yönlendirildiği öne sürülüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bugün Bozkurt’a gitti, bölgede incelemelerde bulundu. Erdoğan’ın, Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) Uyum toplantısına da katılması bekleniyor.
Erdoğan, Bozkurt’ta yaptığı konuşmasında, “Allah’ın müsaadesiyle bu afetleri de aşacağız. Ne gerekiyorsa devlet olarak elimizden geleni hızla yapıp, küllerimizden inşallah yine ayağa kalkacağız” dedi ve ekledi:
“Bu devlet hiçbir vakit çökmedi, yıkılmadı tekrar yıkılmayacağız ve hızla, en kısa vakitte bütün mağduriyetleri gidermenin uğraşı içerisinde olacağız” diye konuştu.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur.#Kastamonu#Bozkurt pic.twitter.com/5CocaL7zpd
— Kastamonu Valiliği (@kastamonuvalilk) August 11, 2021
Selin büyük yıkıma yol açtığı Bozkurt, Kastamonu’na bağlı, 5400 nüfuslu bir ilçe.
Yağış nedeniyle ilçe merkezinden geçen Ezine Çayı taştı. Çayın taşmasıyla birlikte meydana gelen selde, su düzeyi kimi bölgelerde 4 metreye kadar yükseldi. Araçlar sel sularında sürüklendi.
Bozkurt ilçe merkezi ise denizden iki kilometre içeride, Ezine Çayı’nın vadisine kurulmuş bir yerleşim.
Ezine Çayı’nın üzerinde şurası iki Hidroelektrik Santrali (HES) bulunuyor. Bozkurt ilçesi yakınlarındaki Ebru Regülatörü ve HES’i. Berke Elektrik Üretim A.Ş. tarafından işletilen HES, Kastamonu’daki en büyük güç santrali.
Felaketin ilçeye neden bu kadar büyük bir darbe vurduğuna dair çeşitli tezler gündeme geldi. Bu argümanlardan biri de HES baraj kapaklarının patlamasının felaketin boyutlarını büyüttüğü istikametindeydi. Lakin Kastamonu Valiliği, Çarşamba günü Twitter hesabından yaptığı açıklamayla bu iddiayı yalanladı.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur.#Kastamonu#Bozkurt pic.twitter.com/5CocaL7zpd
— Kastamonu Valiliği (@kastamonuvalilk) August 11, 2021
İçişleri Bakanı Soylu: Bir patlama kelam konusu değil
HES kapaklarının patladığı argümanını İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da yalanladı.
Soylu “Eğer orada rastgele bir hidroelektrik santrali varsa çabucak ‘HES patladı’ deniliyor. Ben birebir şeyle Arhavi’de de karşılaşmıştım. Maalesef burada da karşılaştım. Arhavi’de karşılaştığımda gitmiş bakmıştım. Burada bakmak nasip olmadı. Teknik olarak bu türlü bir bilgim de yok lakin DSİ Genel Müdürümüz, Güç Bakanlığı’ndan sorumlu arkadaşlar vardı. Bir patlama kelam konusu değil, zira patlayabilecek bir şey yok, bu türlü bir haznesi olan yahut baraj tutulumu olan sistemi yok buranın” dedi.
‘Tomruklar köprüleri tıkadı’
Sel sularının Bozkurt ilçesini birinci olarak vurduğu anda çekilen manzaralar bir öbür iddiayı daha gündeme getirdi. Zira selin birinci anlarında bir köprünün altında tıkanan ağaç ve tomruk kesimlerinin barajlanma tesiri ile köprüyü tıkadığı ve sel sularının burada yeterlice kuvvetlenerek ilçeye yöneldiği görülüyordu.
İçişleri Bakanı Soylu da bu duruma dikkat çekti.
Soylu “Burada bir köprü var. Yukardan aşağı gelen tomruklar köprü önünde barajlama yapıyor. Ondan sonra hem sağa hem sola önemli bir biçimde kentin içerisine akım oluyor. O rüsubat ve tomruk bu türlü bir sürecin oluşmasına sebebiyet veriyor” tabirlerini kullandı.
CHP Genel Lider Yardımcısı Ali Öztunç da tomrukların köprüleri tıkamasına dikkat çekti.
Ali Öztunç “Yukarıda vadinin başına bir tomruk deposu kurmuşlar. O gelen tomruklar aşağı inmiş ve köprüleri tıkamış. Köprüler doğal baraj misyonu görmüş, bir anda patlamış ve kent bu hale gelmiş” dedi.
Öztunç, “Bozkurt’taki felakette HES’in tesirinin çok büyük olduğu” argümanını da tekrarladı.
Sel felaketi sırasında, birçok kişi binalarda mahsur kaldı. Ezine Çayı kenarında bulunan 8 katlı Ölçer Apartmanı çöktü. Yanında bulunan iki binada ise büyük hasar oluştu.
‘Bize konutu boşalttırmadılar, araçlarınızı alın dediler’
Çöken Ölçer Apartmanı’ndayken sel sularında kaybolanlar ortasında, yaz tatili için anneleriyle İstanbul’dan babanne ve dedelerini ziyarete gelen 12 yaşıhdaki ikizler Ecrin ve İclal Yücel de vardı.
Dilek Yücel belediyeden yapılan “Araçlarınızı çayın kenarından kaldırın” anonsu üzerine, aracını çekmek için apartmandan çıkması sayesinde kurtuldu.
Yücel çifti açıklamalarında, felaketin çabucak öncesinde yanlış yönlendirildiklerini söylediler ve ilçedeki yanlış yapılaşmaya dikkat çektiler.
Dilek Yücel, Demirören Haber Ajansı’na (DHA) yaptığı açıklamada, “5’inci katta oturuyorduk. Yaz tatili için geldik buraya. Bize meskeni boşalttırmadılar. 11.30’da belediyenin arabası geldi, anons ettiler. ‘Çay taşabilir’ dendi. Dışarı çıktım. 12.00’de çay taştı. Akşam 17.30’a kadar dışarıda bekledim. Çocuklarıma el salladım, balkondalardı, bize bakıyordu, el sallıyorduk. ‘Bina yeni, çökmez’ dediler” sözlerini kullandı.
Yücel, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Telefonla konuştuk, bana balkondan el salladılar; ‘Anne biz yeterliyiz, merak etmeyin, kendinize bakın’ dediler. Her şeyleri gördü gözlerim. Hiçbir şeyler yapamadık biz. Bize ‘Arabaları yükseğe çıkarın’ dediler, ‘Canlarınızı, evlatlarınızı kurtarın’ demediler. 5 dakika içinde ben onların hepsini alırdım”.
‘Bu inşaatlara neden müsaade veriliyor’
Baba Ramazan Yücel de DHA’ya yaşananları şöyle anlattı:
“Sel felaketi öncesinden burada anons yapıyorlar ‘Dere kenarındaki araçlarınızı buradan kaldırın’ diye. Eşim aracını dere kenarından kaldırıp art sokağa park ettikten sonra derede önemli manada su birikintisi geliyor ve eşim binaya giremiyor. Karşı binanın merdivenlerinden yalnızca çocuklarımı balkondan izlemekle kalıyor. Annem, babam ve çocuklarım dışarı çıkamıyor, eşim de binaya giremiyor.”
“Bunlar bina yıkılana kadar bu halde binada mahsur kaldılar. Ne bir yardım ne kurtarma, kimseler yardım etmedi. Bina yıkıldıktan sonra helikopter geliyor. Havada uçuş yapıyor. Bizim binamız 3 yıllık bir bina. ‘Yeni bina, yıkılmaz’ dediler. Bu inşaatlara nasıl müsaade veriliyor? 3 yıllık bir bina nasıl bu hale geliyor? Neden ‘arabanızı alın’ deniyor da binaları boşaltın’ denmiyor.
HDP: HES’le ilgili vahim tezler derhal aydınlatılmalı
Öte yandan Halkların Demokratik Partisi (HDP), Merkez Yürütme Şurası (MYK) toplantısı sonrası yazılı bir açıklama yaptı.
Açıklamada, Karadeniz’de tam bir yıkım yaşanıdığı, yaşanan felaketin boyutunun topluma yansıtılandan çok daha büyük olduğu vurgulandı, “İktidarın sorumluluğu yalnızca bütün bu felaketler karşısındaki beceriksizliğinden, krizi yönetememesinden kaynaklanmıyor. İktidar onlarca yıldır yürüttüğü rantçı ve tabiat düşmanı siyasetlerle bugün yaşanan ekolojik felaketlerin şahsen sorumlusudur” denildi.
HDP ayrıyeten Kastamonu Bozkurt’taki HES’le ilgili tezlerin vahim olduğuna dikkat çekti:
“Valilik tarafından inkar edilmiş olsa da AKP tarafından 2008 yılında üretimine onay verilen ve 2016 yılında işletmeye açılan Ezine Çayı üzerine şurası Ebru Regülatörü ve HES’in patladığı ve yaklaşık 10 bin nüfuslu Bozkurt’u sular altında bırakarak felaketin boyutunu büyüttüğü istikametindeki argümanlar vahimdir. Rastgele bir kuşkuya mahal vermeden kamuoyunun bu mevzuda derhal aydınlatılması gerekmektedir.”
Cumhuriyet
