2014 yılında, biyomühendislik uzmanı Ryan Pandya berbat bir vegan peynir tecrübesi sonucunda dondurma üretti. Günümüzde, Pandya’nın ineklere gerek duymaksızın süt üretip sattığı, Perfect Day isimli şirketi besin ihtilalinin öncülüğünü yapıyor. Bu şirkette çiftlik fonksiyonunu gören bir biyoreaktör, süt proteinleri salgılayan genetik olarak işlenmiş mikroorganizmalar üretiyor. Bu proteinler süte benzemekten çok, gerçek sütle özdeşler.
3. BESİN İHTİLALİ
“Hassas mayalanma” ismi verilen, genetik olarak işlenmiş mikroorganizmalardan yararlanarak hayvansal eserlerin elde edildiği, üçüncü bir ihtilalin temelleri de sessizce oluşturuluyor. Mikroorganizma mayalanmasının yeni bir teknoloji olmadığı kuşkusuz. 1990’da klasik mayalara yeni bir teknoloji eklendi. Süt proteinini peynirleştiren kazein isimli enzim bir vakitler sırf süt danalarından elde edilmekteydi. 1970’lerde kazein meşakkati yaşanınca biyoteknoloji şirketleri yapay kimozin üretme yarışına girdiler ve yarışı Pfizer kazandı.
Genlerin kopyalanarak bakteri ve mayalara iliştirildiği bu teknoloji günümüzde de hassas mayalanmanın temelini oluşturuyor. Bu teknolojiyle, yumurta proteinlerinden evcil hayvan yemlerine ve yapay ya da bitkisel tabanlı etler için çeşitli katkı unsurlarına, çabucak her şey üretilebiliyor. Fakat, alternatif protein dalının asıl gayesi süt. Blue Horizon şirketinden Nate Crosser, günümüzde hassas mayalanma teknolojisinden yararlanan şirketlerin dörtte üçünün süt üretimine odaklandığını belirtiyor.
Real milk, no cows needed: Lab-made dairy products are now a reality
New Scientist
DAHA SAĞLIKLI BİLE OLABİLİR
Besin üretiminde mayalama teknolojisi gereğince gelişmiş olduğundan, süt üretiminde yenilerinin geliştirilmesi gerekmiyor. Dahası, eserler genelde inançlı olarak bedellendirilen mikroorganizmalar ve süreçlerle elde edildiklerinden, tüketilmelerinin güvenilirliği konusunda insanları inandırmak gerekmiyor. İnsan-hayvan münasebetlerini araştıran Sheffield Üniversitesi’nden Josh Milburn, antibiyotik ya da hormonlardan yararlanmadan üretilen ve bir olasılıkla besin kaynaklı mikroplar içermeyen yapay sütün kuramsal olarak gerçek sütten çok daha sağlıklı olabileceğine dikkat çekiyor. Laktoz hassaslığı olanlar için laktozsuz sütün dışında, sağlıklı yağlar içeren besinlerle güçlendirilmiş yapay sütler de üretilebilir.
Piyasadaki tek yapay süt eseri dondurma olmakla birlikte, peynir cinslerinin de yakında pazara sunulması bekleniyor. Akıyla sarısını başka ayrı oluşturmak güç olmakla birlikte, bir şirketin yumurta akı üretmenin gizini çözdüğü, bir oburunun da balıklardan yumurta üretmeye çalıştığı belirtiliyor.
Cumhuriyet