Taliban’ın lider kadrosunda kimler yer alıyor?

Haybatullah Akundzade Taliban’ın başkanı

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani yurt dışına kaçtıktan ve hükümet çöktükten sonra, Afganistan’ın denetimini Taliban elinde tutuyor.

Şu anda Taliban’ın “barışçıl” ve “intikamsız” olacağını söylediği geçiş sürecinin sorumluluğunu kimin üstleneceği bilinmiyor.

Kümenin bir dini başkanı, 26 üyeli bir kurulu ve farklı alanlardaki faaliyetleri denetleyen bir “bakanlar kabinesi” var.

Pekala bugün Taliban’a kim liderlik ediyor?

1. Haybatullah Akundzade

Haybatullah Akundzade, Molla Ahtar Mansur’un yaklaşık bir yıl boyunca kümeye liderlik ettikten sonra bir Amerikan atağında öldürülmesinin akabinde 25 Mayıs 2016’da Taliban’ın önderi oldu.

1980’lerde Afganistan’daki Sovyet askeri harekatına karşı İslamcı direnişe katıldı, lakin bir askeri kumandandan çok dini bir başkan pozisyonunda.

Akundzade 1990’larda şeriat mahkemelerinin lideri olarak çalıştı.

1990’larda birinci sefer iktidarı ele geçirdikten sonra, Taliban İslam hukukunun katı yorumlarına nazaran cezalar getirdi: Katilleri ve zina yapanları alenen infaz ettiler ve hırsızların uzuvlarını kestiler.

2013’te öldüğü sanılan Molla Muhammed Ömer’in liderliğinde Taliban ayrıyeten televizyonu, müziği, sinemaları, makyajı ve 10 yaş ve üstü kızların okula gitmesini yasakladı.

EPA2013’te öldüğü sanılan Molla Muhammed Ömer’in ender fotoğraflarından biri

Akundzade’nin 60’lı yaşlarında olduğuna inanılıyor.

Hayatının birçoklarını Afganistan’da geçirdi.

Lakin uzmanlara nazaran, Pakistan’ın Ketta kentinde yerleşik olduğu söylenen Taliban başkanları ile yakın bağları sürdürüyor.

Taliban’ın başkanı olarak Akundzade siyasi, askeri ve dini işlerden sorumlu.

2. Abdulgani Baradar

Molla Abdulgani Baradar, 1994 yılında Afganistan’da Taliban’ı kuran dört şahıstan biri.

Taliban’ın 2001’de ABD liderliğindeki işgal tarafından devrilmesinden sonra başlayan ayaklanmanın kilit ismi oldu.

Fakat Şubat 2010’da Pakistan’ın güneyindeki Karaçi kentinde düzenlenen ABD-Pakistan ortak operasyonunda yakalandı.

Getty ImagesMolla Abdulgani Baradar (ortada), 1994 yılında Afganistan’da Taliban’ı kuran dört bireyden biriydi

Barış görüşmeleri süreci çerçevesinde özgür bırakılıncaya kadar 8 yıl mahpusta kaldı ve Ocak 2019’dan bu yana Taliban’ın Katar’daki siyasi ofisinin lideri.

Eski ABD Lideri Donald Trump ile 2020’de bir telefon görüşmesi yapan Baradar, bir ABD lideriyle direkt irtibat kuran birinci Taliban başkanı oldu.

Şu an Abdulgani Baradar, Taliban’ın siyasi başkanı.

Taliban’ın müzakere grubunun bir kesimi olarak bulunduğu Katar’ın başşehri Doha’da kaydedilen bir açıklamada Baradar, “Beklenmeyen bir zafer elde ettik… Artık sıra halkımıza nasıl hizmet edeceğimiz ve onları nasıl koruyacağımıza geldi” dedi.

Getty ImagesDönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Abdulgani Baradar Eylül 2020’de Doha’da bir ortaya geldi

3. Muhammed Yakub

Muhammed Yakub, Taliban’ın kurucusu Molla Muhammed Ömer’in oğlu.

30 yaşından biraz büyük olduğuna inanılıyor ve şu anda kümenin askeri operasyonlarının önderi.

Eski Taliban önderi Ahtar Mansur’un 2016’daki vefatının akabinde, kimi militanlar Yakub’u kümenin yeni önderi olarak atamak istediler, fakat başkaları onun hala çok genç ve tecrübesiz olduğunu düşündüler.

Mahallî basına nazaran, Yakub Afganistan’da yaşıyor.

4. Siracüddin Hakkani

Hakkani, kümenin üst seviye önder yardımcılarından bir başkası.

Babası Celaleddin Hakkani’nin vefatından sonra, son yıllarda Afganistan’da Afgan kuvvetlerine ve onların Batılı müttefiklerine karşı meydana gelen en şiddetli hücumlardan kimileriyle tanınan Hakkani şebekesinin yeni önderi oldu.

Hakkani şebekesi şu anda bölgenin en güçlü ve korkulan militan kümelerinden biri.

FBIFBI’ın Hakkani şebekesi ile ilgili posteri

ABD tarafından ‘terör örgütü’ olarak tanımlanan küme, Taliban’ın Pakistan-Afganistan hududundaki mali ve askeri varlıklarını yönetiyor.

Hakkani’nin yaklaşık 45 yaşında olduğuna inanılıyor ve nerede olduğu bilinmiyor.

5. Abdul Hakim

Eylül 2020’de Taliban, Yargıç’ı Doha’daki müzakere takımının yeni lideri olarak atadı.

Yaklaşık 60 yaşında olduğuna ve Pakistan’ın Ketta kentinde bir medrese işlettiğine inanılıyor ve buradan Taliban’ın yargı sistemini de yönetiyor.

Birçok üst seviye Taliban önderinin Ketta’ya sığındığı ve hareketi buradan yönettiği bildiriliyor.

Lakin İslamabad, “Ketta Şurası” olarak bilinen idare yapılanmasının ülkedeki varlığını reddediyor.

Hakim ayrıyeten Taliban’ın güçlü din alımları kuruluna de başkanlık ediyor ve önder Akundzade’ye en yakın bireylerden biri olduğuna inanılıyor.

Cumhuriyet