İçişleri Bakanlığı’na bağlı Jandarma Genel Komutanlığı’nın yayınladığı son rapora nazaran, silah bulundurma ruhsatı için 2019’da 13 bin 206 müracaat yapılırken, 2020’de bu sayı yüzde 34 artarak 17 bin 751 oldu. Jandarma Genel Komutanlığı 2020 Yılı Faaliyet Raporu’na nazaran, 2019 yılında silah bulundurma ruhsatı için 13 bin 206 müracaat yapılırken 2020 yılında ise bu oran yüzde 34 artarak ve 17 bin 751’e çıktı.
Türkiye’de kişisel silahlanma konusunda yapılan son kapsamlı araştırma ise Umut Vakfı tarafından 2001-2011 yılları ortasında yapılmıştır. Bu rapora nazaran;
- Türkiye’de 2011 birinci altı ayında, 2001 yılı tıpkı devir datalarına nazaran silahlı şiddet olaylarının %83 arttığı tespit edilmiştir.
- Silahlı olayların nedenine bakıldığında %23,5 oranında aile içi şiddet, %33,8 oranında arkadaş, tanıdık, hasım akraba ve gönül bağları oluşturmaktadır. Silahlı şiddet olaylarının %57,3’ü tanıdıklar ortasında gerçekleşmektedir.
- Olayların niteliğine bakıldığında ise ansızın başlayan tartışma %42,68’dir. Silahlı olayların %4,3’ü intihar, %2, 40’ı ise silahlı gasp olarak gerçekleşmiştir. Taammüden ya da planlı olaylar ise %16,9’dur.
- Her 100 bireyden 13’ü kaza kurşunu ile hayatını kaybetmiştir. Birden fazla durumda ferdî olarak görünen problemlerin, yalnızca iki kişi ortasında halledilmediği, şiddet olayının ortaya çıktığı yerde bulunan şahısları de etkilediği ve birçok olayda birden fazla mağdur olduğu dikkati çekmektedir.
- Silahlı şiddet olayları %64,5 oranında vefatla, %29,2 oranında yaralanma ile sonuçlanmakta. Olaylarda %67 oranında ateşli silah kullanılmakta, %28 ile bıçak ikinci sırada gelmektedir.
- Silahlı şiddet olaylarının %44,2’si cadde-sokak üzere topluma açık alanlarda, %30,4 oranıyla failin ya da mağdurun meskeninde gerçekleşmiştir.
Bayana yönelik şiddette:
- Silahlar sık sık bayanları kendi meskenlerinde öldürme, tehdit etme ve korkutma aracı olarak kullanılıyor. Pek çok ülkede, yasal ateşli silahlar konut içi cinayette en sık kullanılan silahlardır. Hala, pek çok ülke silah yasalarında mesken içi şiddete yer vermemektedir. Bu nedenle, silahsızlanma ve silah denetimi bayanların güvenliğiyle çok bağlantılı bir durumdur.
- Bayanlara karşı ölümcül şiddet riskini azaltmak için, aile içi şiddet ve ateşli silah maddeleri dünya çapında birtakım ülkelerde bir ortaya getirilmiştir. Bu strateji aile içi şiddet cürüm geçmişi olanları silah kullanımından yoksun etmeyi hedeflemektedir. Böylelikle, kimi ülkelerin mesken içi şiddet maddeleri ateşli silah mülkiyetine referanslar içermektedir ve ateşli silahlar maddeleri mesken içi şiddeti referans almaktadır.
- Silahlı şiddet çeşitli biçimlerde meydana gelir ve silahlı şiddet suçluları polisi, silahlı kuvvetleri, devlet dışı silahlı kümeleri, iş arkadaşlarını, aile üyelerini ve partnerleri içerebilir. Silahlar çok hareketlidir ve farklı yerlerde sıklıkla kullanılırlar. Ayrıyeten, yasal ve yasa dışı kullanımlar ortasında basitçe yer değiştirebilirler.
EGM raporunun son 10 yılı kapsayan istatistiklerine nazaran ateşli silahlarla işlenen cürüm sayısının 25.547, ruhsatsız ateşli silahla işlenen hata sayısının ise 159.123 olduğu görülmektedir.
2017’de 17 yaşındaki Helin Palandöken’in öldürülmesinin akabinde CHP’nin Meclis’e verdiği ‘bireysel silahlanmanın boyutunun araştırılması’ önergesi AKP oylarıyla reddedildi.
2018’de ise CHP’nin ‘kayıp silahların araştırılması’ emeliyle Meclis’e taşıdığı araştırma önergesi AKP’li vekillerin oylarıyla reddedildi.
14 Mart 2018’de İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun imzaladığı genelge ile sivil vatandaşlara tanınan yıllık mermi kullanım hakkı 1000’e çıkarıldı. Ateşli silahla işlenen hatalardan ceza alanların aşikâr kaidelerle yine silah sahibi olabilmesinin önü açıldı.
Ferdi silahlanma konusunda tartışmalar sürerken çeşitli kuruluşlar ferdî silahlanmanın sonlandırılması ve bu sayede hataların da azalacağını savunmaktadırlar.
Cumhuriyet