Alman Der Spigel mecmuası UEFA Lideri Aleksander Ceferin ile uzun bir röportaj gerçekleştirdi. Mecmuanın iki muhabirinin vakit zaman kendisini çok zorlayan sorularını cevaplayan UEFA Lideri, bilhassa Harika Lig projesini sürdürmeye çalışan 3 kulüp ve bu mevzuda kendisini arayan ismini vermediği bir kişi için ağır kelamlar söyledi.
SPİEGEL: Sayın Ceferin. Babanız Slovenya’da insan hakları ihlallerine karşı verdiği uğraş ile tanınan bir avukattı. Bu sizi şekillendirdi mi?
CEFERİN: Babamın Kosova’daki maden emekçilerini nasıl savunduğunu hala hatırlıyorum. Miloşeviç rejimini protesto ettikleri için vatan haini olarak ilan edilmişlerdi. Babam bana karşı taraftaki direnç nasıl olursa olsun kimi bedellere bağlı kalınması gerektiğini öğretti. 1989’da meskenden gittiğinde aile olarak birbirimize ‘Acaba onu bir daha görebilecek miyiz?’ diye sormuştuk.
SPİEGEL: Size çok güçlü bir ahlaki bir pusula mı bıraktı?
CEFERİN: Bunu yapan aslında daha çok annemdi. İnsan hakları için inanılmaz sert bir çaba verdi. Hepimiz ondan çok şey öğrendik. Biz angaje olma konusunda kendimizden çok emin değilken o bize “olmak zorundasınız” demişti. O babam ve biz çocuklar için ahlaki otoriteydi.
SPİEGEL: Pekala bugün UEFA Lideri olarak ne kadar ahlaki esneklik göstermeniz gerekiyor?
CEFERİN: Göstermemeyi deniyorum. Lakin herhalde buna siz benden daha iyi karar verirsiniz.
SPİEGEL: UEFA, 2025 U19 Bayanlar Avrupa Şampiyonası’nı Belarus’a verdi. Bu karar hangi ahlaki pusulaya nazaran verildi?
CEFERİN: Bakın, Belarusta’ta federasyon içinde bayan futbolunu geliştirmeye çalışan beşerler var. Bu bayanlar meskenlerinde maç oynama imkanına sahip olmamalı mı?
SPİEGEL: Belarus Devlet lideri Alexander Lukaschenko, bu türlü bir turnuvayı kendi imajını düzeltmek için kullanabilir.
CEFERİN: Bu her vakit bir ikilem. Bugün bilgimiz dahilinde olan şeylerden sonra bu kararı almazdık. Şu anda orada olanlar kabul edilebilir üzere değil. Şayet bu durum değişmezse orada turnuvayı düzenleyemeyiz.
SPİEGEL: Avrupa Şampiyonası sırasında Münih’te stadın gökkuşağı renkleriyle ışıklandırılmasını yasakladınız. Lakin birebir anda UEFA’nın toplumsal medya hesaplarını gökkuşağı renklerine büründürdünüz. Ayrıyeten stadyumdaki seyircilere gökkuşağı renkli bayrakların dağıtımına müsaade verdiniz. Bütün bunları beşerler nasıl anlamalı?
CEFERİN: UEFA’nın tutumu çok net. Her beşere hürmet duyuyoruz. Ancak Münih Valisi üzere bir siyasetçi, UEFA, Macaristan örneğinde olduğu üzere, öbür bir ülkenin hükümetini protesto etmeyi isterse orada bir hudut koyarız. Biz siyasi bir araç değiliz ve asla olmayacağız.
SPİEGEL: Bu olay UEFA’nın popülaritesini etkiledi lakin…
CEFERİN: Sanmıyorum. Biz esasen çok sevilmiyoruz. Hiçbir federasyon sevilmez aslında. Yırtınsan bile beşerler bilakis daima şunu der: Bunları yalnızca para ilgilendiriyor.
SPİEGEL: Macaristan Hükümeti size stat müdahalesi için teşekkür etti mi?
CEFERİN: Hayır. Medya UEFA’ya bu karar için saldırdığı sırada bizim disiplin komitemiz Macaristan Futbol Federasyonu’na taraftarlarının ırkçı davranışları nedeniyle soruşturma açtı. Onlar da bizden çok hoşlanmıyorlar.
SPİEGEL: Bazen prestij kayıpları içeriden olur. Mesela Wembley’deki finallerin “süper yayılma etkinliği” haline gelmesi üzere.
CEFERİN: Yapmayın, bu politik bir oyun ve tipik bir popülizm. İskoçya-İngiltere maçından sonra İngiltere’de binlerce beşere virüs bulaştı haberleri yapıldı. Stadyumdaki herkes ya testli, ya aşılı ya da güzelleşmiş şahıslardan oluşuyordu. Tıpkı anda Londra publarında 20 bin insan maç izledi. Bu durumda bizim maçlarımız mı “süper yayılma etkinliği” oluyor?
“Biz stadın tamamı dolu olmalı demedik, tehdit de etmedik”
SPİEGEL: İngiliz sıhhat yetkililerine nazaran final sırasında 3.000 şahsa virüs bulaşmış.
CEFERİN: Bu bir sorun. Fakat tekrar de stadyumlar en iyi halde denetim edilen yerlerdi. Biz maçlardan sonra kentlerde olanlara tesir edemeyiz.
SPİEGEL: UEFA İngiliz Hükümeti’den Wembley Stadı’na mümkün olduğunca çok insan alınmasını istedi fakat.
CEFERİN: Hayır bunu yapmadık. Biz asla stadın tamamı dolu olmalı demedik.
SPİEGEL: Ancak siz Başbakan Orban’ın doluluk garantisi vermesi sonrası finali Budapeşte’ye alma tehdidinde bulundunuz.
CEFERİN: Bunu da asla yapmadık.
SPİEGEL: Fakat siz en azından UEFA’nın Wembley için bir yedek planı olduğunu görmelerini sağladınız.
CEFERİN: Bizim her vakit bir acil durum planımız var. Medya daima Macaristan’dan Rusya’dan şikayetçi. Aslında Danimarka da statlara binlerce seyirci almaya başlayan ülkelerden biri. Orada fazla olay olmadı. Euro 2020’nin bir muvaffakiyet hikayesi olduğunu düşünüyorum.
SPİEGEL: Avrupa Şampiyonası maçları birçoğunun yanında Alipay, Qatar Airways ve Gazprom üzere şirketler tarafından izleyenlere sunuldu. Bu firmaların ilişkin olduğu ülkelerde insan hakları ihlalleri oluyor. Bunların insanları yabancılaştırdığını anlayabiliyor musunuz?
CEFERİN: Hayır. Bunlar önemli kurumlar. UEFA’nın her ülkeyi mercek altına almasını yahut her sponsoru, her kurumu, her hükümeti incelemesi gerektiğini söylemek kolay. O vakit Slovenya’daki çocukları futbol oynaması için desteklemeye paramız kalmazdı.
“BİZ UYUŞTURUCU KARTELLERİNDEN PARA ALMIYORUZ”
SPİEGEL: Yani paranın nereden geldiği sizin için fark etmiyor…
CEFERİN: Bir dakika. Biz uyuşturucu kartellerinden para almıyoruz. Bunlar futbolun gelişimi lakin tabi kendilerini de tanıtmak için önemli yatırım yapmak isteyen kurumlar. Bu firmalara çok büyük hürmet duyuyorum. Benim için en değerlisi futbolun gelişimi. Bunu anlamak Almanya’da sizlere güç olabilir fakat UEFA olmadan Avrupa’da 55 ülkenin 45’inde futbol ölürdü.
SPİEGEL: Burada abartmıyor musunuz?
CEFERİN: Slovenya Federasyonu’nun bütçesinin %70’i UEFA’dan geliyor. Orada büyük sponsorlar yok. Büyük bir piyasa değil. Kasım ayında Slovenya kadrosu Mura Konferans Ligi’nde Tottenham ile karşılaşacak. Mura TV gelirlerinden yılda yalnızca 80.000 Avro alıyor. Tottenham ise 155.000.000 Avro. Bizim sponsorluk anlaşmalarımızı çok kolay eleştiriyorsunuz.
SPİEGEL: Şu andaki en büyük sorununuz, birtakım kulüplerin UEFA’dan ayrılıp bir Üstün Lig kurma tehdidi. UEFA Şampiyonlar Ligi olmadan yaşayabilir mi?
CEFERİN: Şayet 12 kulüp ayrılsaydı Şampiyonlar Ligi yeniden devam ederdi. Olağan ki daha küçük olur ve daha az para dağıtılırdı. Almanya da daha az para alırdı. Fakat bu Üstün Lig kulüplerinin asıl sorunları ne? Tekrar bizim sunduğumuz gelirlerin birebirini elde ederlerdi. Fakat bir farkla. Biz parayı herkesle paylaşıyoruz. Elde edilen gelirlerin %93,5’ini UEFA yeniden dağıtıyor. Olağanda her kurum en az %10’unu kendine ayırırdı. Bu tipler futbolu öldürmeyi denediler.
SPİEGEL: Nisan ayında muvaffakiyete ulaşmayan Harika Lig denemesi sonrasında Real Madrid, Barcelona ve Juventus hala ayrışıyorlar. Bunu nasıl engellemek istiyorsunuz?
SPİEGEL: Bunu okuduğunuzda nasıl reaksiyon gösterdiniz?
CEFERİN: AB Kurulundan üst seviye bir şahsa bir bildiri yolladım ve bildiriye bir evrak ekledim. Bana yanıtı “eğer insanların fikirlerinin parayla değişeceğine inanıyorlarsa bunlar hakikaten aptal olmalı” oldu. Bana iletisini İspanya iç savaşında Dolores Ibarruri’nin ünlü bir kelamıyla bitirmişti. Geçit yok, (No pasaran), bunlarla bir yere varamazlar.
SPİEGEL: Bu kulüpler niçin vazgeçmiyor?
CEFERİN: Bunu direkt bu kulüplere sormanız gerekiyor. Çok kolay, birtakım kulüplerin maharetsiz işverenleri var. Maaşların çok yüksek olduğundan şikayet ediyorlar. Pekala bu kontratları kim imzaladı? Ben değil.
SPİEGEL: Lionel Messi’nin astronomik maaşını karşılayamadığı için ayrılmak zorunda kalan Barcelona’yı kastediyorsunuz?
CEFERİN: Real Madrid de sızlandı ve kulüp yalnızca Harika Lig olursa yaşayabilir dediler. Artık de 180 Milyon Avro verip Kylian Mbappe’yi almayı denediler. Tahminen de böylesi daha iyi oldu. Taraftarlar bu insanlara dersini verdi.
SPİEGEL: Bu planların gerisinde bireylerden biri de Juventus Lideri ve çok tesirli bir kurum, Avrupa Kulüpler Birliği eski lideri Andrea Agnelli. Onu bir defasında arkadaşınız olarak tanımlamıştınız. Çocuklarından birinin vaftiz babası olduğunuz hakikat mu?
CEFERİN: Evet kızının. Bana o vakit bunu sorduğunda onur duydum. Ailenin başka bireylerini hala çok seviyorum. Fakat sanırım onunla ilgili bir yanılgı yaptım ve onu yanlış değerlendirdim. Harika Lig ile ilgili olanlar gösterdi ki yakın olmamız onun için sorun değilmiş. Bu hususta sahiden yorum yapmadık. Agnelli ve ben birbirimizden olabildiğince uzağız.
SPİEGEL: Katarlı iş insanı ve PSG Lideri Nasser Al-Khelaifi bu başkaldırıdan yarar sağladı. Bu kriz sonrasında en tesirli futbol yöneticilerinden biri oldu.
CEFERİN: Ferdî olarak Al-Khelaifi bundan çok büyük fayda sağlamadı. Futbol kazandı zira o bizi destekledi.
SPİEGEL: Kendisi Avrupa kulüplerinin çıkarlarını savunan ECA Lideri oldu. UEFA İcra Kurulu’na seçildi ve karar düzeneğinde kelam sahibi oldu.
CEFERİN: Al-Khelaifi kulüplerin temsilcisi. Daima bütün kulüplerle konuşması gerekiyor. Bu çok komplike bir iş.
“PSG, Katar’ın politik bir projesi değil”
SPİEGEL: Neden sizin tarafınızda durdu?
CEFERİN: Bizim tarafımızda durmasından çok etkilendim. Kamuoyunda yeni varlıklı kulüp sahiplerinin Üstün Lig’i istediği kanısı vardı. Lakin sonradan anlaşıldı ki, bize en başta 3 Avrupa kulübünün işvereni saldırıyor. Fakat Bayern ve Dortmund’un yanında Avrupalı olmayan bir kulüp lideri bize sadık kaldı.
SPİEGEL: Artık Paris’te Messi, Ramos, Mbappe ve Neymar oynuyorlar. PSG’nin bu transfer sarhoşluğu ne kadar politik motivasyon içeriyor?
CEFERİN: Paris’in Katar’daki Dünya Kupası nedeniyle oyuncu transferi yaptığını mı düşünüyorsunuz? Ben değil.
SPİEGEL: PSG’yi Katar’ın politik bir projesi olarak görmüyor musunuz?
CEFERİN: Hayır, onlar her kulüp üzere yalnızca Şampiyonlar Ligi’ni kazanmak istiyor.
“Kurallara uydukları sürece katiyetle sorun yok”
SPİEGEL: Şayet kazanırlarsa kupayı havaya kaldırdıklarında doğal ki her yerde Katar yazılarının görülmesini isteyecekler.
CEFERİN: Onlar markalarının reklamını yapmak istiyorlar, bizim öteki sponsorlarımız için yaptığımız üzere.
SPİEGEL: Burada olay markalarla değil bilakis otoriter Katar devleti ile alakalı. Bu sizin için sorun değil mi?
CEFERİN: Hayır. Benim için her ülke reklamını yapabilir. Kurallara uydukları sürece katiyen sorun görmüyorum.
“POLİTİKACILARA, SİZİN KARIŞMANIZ GEREKİR Mİ DESEYDİM?”
SPİEGEL: AB Komite lideri Ursula von der Leyen ve Lider yardımcısı Margaritis Schinas ile buluştunuz. Üstün Lig açıklandığında Schinas sizi destekledi. Tıpkı formda Emmanuel Macron ve Boris Johnson da. UEFA’nın buna gereksinimi var mı?
CEFERİN: Bu türlü bir şey her vakit yardımcı olur. Siyasetçilerin iyi şeyler için adım atmalarından ötürü sevinçliyim. Lakin lobi yapmadım ve Macron ile de konuşmadım. Üstün Lig kamuoyunun fikirlerine karşı geliyor ve siyasetçiler da bunu hissediyor.
SPİEGEL: Lakin Münih’te siyasetçiler futbolu bildiri vermek için kullandıklarında durumu sorun olarak gördünüz. UEFA siyasetçileri kendi egemenliğini korumak için kullandığında neden sorun olmuyor?
CEFERİN: Zira olanlar politik bir çerçevede gelişti. Toplumda her şey politik kararlara bağlıdır. Ne yapmam gerekirdi ki. Siyasetçilere sizin karışmamanız gerekir mi deseydim?
“O tipten bir daha haber alamadım”
SPİEGEL: Almanya’dan bir tepki beklediniz mi?
CEFERİN: Evet, zira her şeyden evvel Almanya’daki taraftarlar Harika Lig’i protesto ettiler. Fakat siyasetçileri aramadım. 48 saat adeta bir çamaşır makinesinin içindeymiş sıkılıyormuş üzere hissettim kendimi. Uyuyamadım, yemek yiyemedim yahut bir şey içemedim. İki günün sonrasında da bu devam etti. Bana daha sonra çok daha garip şeyler oldu.
SPİEGEL: Örneğin?
CEFERİN: Bir defasında eşimle otomobilde bir tiyatro oyunu için yoldaydık. Birden Harika Lig’in danışmanlarından biri beni aradı ve bana onlarla birlikte olmamı teklif etti. Muhteşem Lig’i UEFA’nın organize etmesi gerektiğini söyledi. Ben de ona bunu fakat mecnun olursam yapabileceğimi söyledim. Sonra bana çok paraları ve tesirleri olduğunu şayet karşı koyarsam beni dava edeceklerini söyledi. Beni kabahat duyurusu ile tehdit etti. Birinci olarak ona kelamda cürüm duyurusunun içine s..çar modüllerim dedim. İkinci olarak şayet o denli bir şey yaparsanız ellerime kelepçelerin takılıp götürüleceğimden emin olmaları gerektiğini söyledim. Bunu futbol topluluğu görseydi o ve arkadaşlarının işi bitmişti. Eşim şoke oldu. O tipten bir daha haber almadım.
SPİEGEL: Neyse ki şanslısınız, karatede siyah jenerasyonunuz var.
CEFERİN: Lütfen rica ediyorum. Cürüm duyurusu? Ne için? Ben Harika Lig’i istemediğimi söyledim. Uyuşturucu yahut öteki bir şey kaçırmadım.
SPİEGEL: Harika Lig bir çeşit maaş üst sonu uygulamak istiyordu. Bu tip kurallara taraftar mısınız?
CEFERİN: Aslında o denli. Ancak AB’nin bu türlü bir modele müsaade verip vermeyeceğini görmemiz gerekiyor.
SPİEGEL: Bir lüks vergisinden bahsediyorsunuz. Bununla birlikte Finansal Fair Play kuralı ortadan kalkacak. Bu nasıl olacak?
CEFERİN: Gelecekte FFP yerine daha çok rekabetçi bir istikrardan konuşmalıyız. Büsbütün kulüplerin harcamalarını sınırlamakla ilgili bir durum. Şayet limiti aşarlarsa bir çeşit vergi ödeyecekler. Bu da kurallara uyan öbür kulüplere dağıtılacak.
SPİEGEL: Bu lakin iktisadı güçlü kulüplerin birazcık lüks vergisi ödeme karşılığında istedikleri üzere oyuncular için para harcamasına yol açar.
CEFERİN: Bu vergi çok çok yüksek olmalı. Şayet kural bir kulüp için 300 Milyon harcayabilir diyor fakat sayı 500’e çıkıyorsa o vakit 200 milyon da öteki kulüplere giden vergi ödemesi gerekecek. Burada sağlam bir kurallar dizisi olmalı. Şimdi karar verilmiş bir şey yok.
“Bu dönemin sonunda lüks vergisi ve maaş üst limiti kararı çıkar”
SPİEGEL: Lüks vergisi ve maaş üst limiti ile ilgili karar ne vakit çıkacak?
CEFERİN: Yıl sonuna kadar çıkmasını umuyorum. En geç de bu dönemin sonunda.
SPİEGEL: 2023’de yapılacak seçimde adaylığınızı tekrar koymayı planlıyor musunuz?
CEFERİN: Evet. Bu işi seviyorum. Düşündüğümden daha gerilimli lakin futbolu seviyorum. Şu andaki hayatım kusursuz.
Cumhuriyet