WWF, geçen hafta ‘İklim Değişikliğinin Akdeniz’e Etkileri’ başlıklı yeni rapor hazırladı. Raporda, iklim değişikliğinin tesiriyle sıcaklıkların, Akdeniz’de global ortalamadan yüzde 20 daha süratli arttığı ve Akdeniz’in gezegenin en süratli ısınan, en tuzlu denizi haline geldiğine değinildi. Raporda, iklim değişikliğinin insan çeşidini tehdit eden en büyük tehlike haline geldiği kaydedildi.
‘DENİZ DÜZEYİ 1 METRE YÜKSELECEK’
Sıcaklık artışının ilerleyen yıllarda da devam edeceği vurgulanan raporda, 2100’e gelindiğinde deniz düzeyinin 1 metreden fazla yükseleceği ve bölge nüfusunun 3’te 1’inin bu durumdan etkileneceğinin iddia edildiği belirtildi. Çalışmada ayrıyeten sera gazı emisyonlarının tesirlerini azaltmak ve ısınan deniz gerçeğine ahenk sağlamak için ivedilikle alınması gereken kapsayıcı tedbirlere yer verildi.
BİNE YAKIN YABANCI CİNS
Akdeniz’in ısınmasına bağlı olarak bugün neredeyse 1000’e yakın yabancı çeşidin göç ederek, lokal cinslerin yerini aldığı belirtildi. Rapora nazaran, giderek şiddetlenen çok hava olayları, kırılgan deniz çayırlarını ve mercan topluluklarını tahrip ediyor, kentler ve kıyı şeridi için tehdit oluşturuyor.
‘İNSAN BASKISI’ TEHLİKESİ
İklim değişikliğinin, Akdeniz’in en değerli deniz ekosistemlerinden kimileri üzerindeki geri döndürülemez tesirlerini ortaya koyan raporda, bu durumun balıkçılık ve turizm üzere bölümleri ve deniz eserleriyle ilgili tüketim alışkanlıklarını da değiştirdiği kaydedildi.
İklim değişikliğinin deniz biyoçeşitliliği üzerindeki 6 ana tesirinin vurgulandığı raporda, kıymetli balık cinsleri ve habitatlarda ortaya çıkan, mahallî geçim kaynaklarını etkileyen değişimin boyutları anlatılıyor. Rapor ile WWF, çok avlanma, kirlilik, kıyılarda yapılaşma ve deniz nakliyeciliği üzere Akdeniz’in ekolojik gücünü değerli ölçüde azaltan insan baskısı ile iklim değişikliğinin tesirleri ortasındaki tehlikeli bağlantıya dikkat çekiyor.
‘İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BUGÜNÜN GERÇEĞİ’
WWF-Türkiye Genel Müdürü Aslı Pasinli, Akdeniz’in artık eskisi üzere olmadığını, giderek daha da tropikalleştiğini söyledi. Pasinli, “İklim değişikliği makus bir gelecek senaryosu ya da geleceğin problemi değil. Bilakis bilim insanları, balıkçılar, yetiştiriciler, dalgıçlar, kıyı toplulukları ve bölgeyi ziyaret eden turistlerin yaşamakta olduğu bugünün gerçeği. Ekonomilerimiz, geçim kaynaklarımız ve Akdeniz’in sağladığı yararları olumsuz etkileyebilecek büyük bir riskle karşı karşıyayız. Mevcut eğilimi bilakis çevirmek istiyorsak insan baskısını azaltmalı, denizin ısınmaya karşı direncini artırmalıyız” diye konuştu.
‘İSTİLACI CİNSLERİN YOĞUNLUĞU ARTIYOR’
Sağlıklı ekosistemler ve yaşayan biyoçeşitliliğin, iklim değişikliğinin tesirlerine karşı en güçlü doğal savunma araçları olduğunu anlatan Pasinli, “Akdeniz havzasının tamamında habitatlar değişiyor, balık popülasyonu azalıyor. Lokal yumuşakçalar İsrail sularında neredeyse yüzde 90 azaldı. Akdeniz sularının Kızıldeniz kökenli tiplerin kolonileşmesine elverişliliği nedeniyle Akdeniz ve Ege kıyılarımızda aslan balığı, balon balığı ve sokar olmak üzere üç istilacı cins, bilhassa Doğu Akdeniz sularımızda son yıllarda artan yoğunlukta yayılım gösteriyor. ‘Kaş-Kekova Özel Etraf Muhafaza Bölgesi’ deniz alanında sistemli gözlemlenen sokar balığı, son yıllarda mahallî balıkçılar tarafından yakalanan avın yüzde 80’ini oluşturmaya başladı” dedi.
‘DENİZ TABANI DÖNÜŞÜYOR’
Artan sıcaklıklar ve fırtınaların deniz tabanını de dönüştürdüğünü söyleyen Pasinli, “Endemik Posidonia deniz çayırları, gorgon mercanları ve Akdeniz’in en büyük çift kabuklusu Pinna nobilis tüm bölgede azaldı, kimi bölgelerde büsbütün yok oldu. Bu çeşitlerin kaybolması, doğal hayat ortamı sundukları birçok çeşidin yanı sıra doğal karbon yutağı olarak iklimin geleceği ve dalış turizmi açısından taşıdıkları ehemmiyet nedeniyle bölge iktisadı için son derece olumsuz tesirler yaratacaktır” diye konuştu.
AKDENİZ ÜLKELERİNİN BAŞKANLARINA DAVET
Bu olayların, iklim ve denizler ortasındaki güçlü ilişkiyi ortaya koyduğunu belirten Pasinli, “Kalan popülasyonlar üzerindeki baskıyı azaltmak, biyoçeşitliliği ve balık stoklarını eski haline getirmek ve Akdeniz’i dış tesirlere karşı daha dirençli kılmak için daha iyi yönetilen daha geniş deniz müdafaa alanlarına duyulan muhtaçlığı açıkça ortaya koymaktadır. WWF, dünya ve Akdeniz ülkelerinin önderlerini bu yıl biyoçeşitlilik ve iklim alanında daha güçlü adımlar atmaya ve daha iyi mali sistemler geliştirmeye davet etmektedir” dedi.
‘2030’A KADAR YÜZDE 30’U AKTİF KORUNMALI’
Öte yandan WWF raporunda, 2030’a kadar Akdeniz’in en az yüzde 30’unun aktif korunması davetinde bulunuldu. Akdeniz’in değerli bölgelerinde müdafaanın artırılarak, deniz habitatlarının toparlanabileceği, bu sayede değerli balık stoklarının yine canlanabileceği ve iklim değişikliğinin tesirleriyle en iyi formda baş edebileceğini doğrulayan güçlü bilimsel deliller olduğu açıklandı.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN AKDENİZ’DEKİ 6 ANA TESİRİ
İklim değişikliğinin Akdeniz’de tespit edilen 6 ana tesiri ise şöyle sıralandı:
“Denizin tropikalleşmesi ve artan sıcaklıklar lokal cinsleri yok ediyor. Balık göçleri tüm bölgede tesirini gösteriyor. 126’sı balık tipi olmak üzere yaklaşık 1000 yeni istilacı cins Akdeniz’e giriş yaptı ve birtakım bölgelerde lokal cinslerin popülasyonlarında yüzde 40’a varan azalmaya neden oldu. Havza içinde de balık cinsleri güneydeki Afrika kıyılarından, ısınan kuzey sularına yanlışsız hareket ediyor. Denizanalarının sayısındaki artış, çok avlanma baskısıyla doğal avcıların birçoklarının yok olduğu havza genelinde besin zincirlerini olumsuz etkiliyor. Posidonia çayırları ısınan sular ve yükselen deniz düzeyi tehdidiyle karşı karşıya. Bu durum biyoçeşitliliği ve mavi karbonu da son derece olumsuz etkiliyor.”
“Posidonia çayırları Akdeniz ülkelerinin neden olduğu karbondioksit emisyonlarının yüzde 11 ile yüzde 42’sini depoluyor. Gorgonların yüzde 30’u, 2018’de İtalya’da meydana gelen tek bir fırtınada yok oldu. Akdeniz ekosistemlerinde bugüne kadar kıymetli fonksiyonlar üstlenen görkemli mercan tipleri çok hava olayları nedeniyle yok oluyor. Pinna nobilis tipi midye popülasyonlarının yüzde 80 ile yüzde 100’ü kısa müddet evvel İspanya, İtalya ve Akdeniz’in öteki bölgelerinde görülen toplu vefatlar sonucu yok oldu. Bu ölümlere sebep olan patojenin yayılmasına ısınmanın ve tuzluluk düzeyindeki artışın neden olduğu düşünülüyor.”
Cumhuriyet
