Bıçakçı Han’a girdiğinizde sol taraftaki kapıların birincisinden içeri başınız bir uzatın. Sizi apayrı bir dünyanın, hatta farklı bir vaktin beklediğini göreceksiniz. Bu tarihi yapının içinde bir öbür tarihin nefes alıp verdiğini görecek, tahminen çok eskilerden gelen anılara kapılacak, en azından İzmir’in sinema tarihine dair otantik bir atmosferle karşı karşıya geleceksiniz.
İzmir Milletlerarası Sinema ve Müzik Şenliği bünyesinde düzenlenen ve İzmir’in sinema tarihinden bir sayfayı önümüze seren “Loca Memuru Yoksa Lütfen Zili Çalınız” başlıklı stant İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in de iştirakiyle ziyarete açıldı. Basmane semtinde, çabucak Bıçakçı Han’ın 50 metre kadar aşağısında bulunan ve İzmir’in bir vakitler en tanınan sinema salonlarından biri olan Yıldız Sineması’nın tarihine odaklanan stantta hem çok sayıda sinema afişi, fotoğraf, evrak bulunuyor hem de sinemadan kalan projeksiyon makinesi, sinema makaraları, sinema kutuları, koltuklar üzere fiziki anılar sergileniyor.
Standın açılışında konuşan Lider Soyer Yıldız Sineması ve Tarihi Bıçakçı Han’ı restore ederek ayağa kaldıracaklarını, sergilenen nadide kesimleri ise koruyacaklarını söyledi ve burada bir “Sinema Müzesi” oluşturulması için çalışmaların başladığını müjdeledi.
8 Haziran’da hayatını kaybeden Yıldız Sineması’nın bir evvelki sahibi Yüksel Kazmirci’yi anarak kelamlarına başlayan Lider Soyer şunları kaydetti: “Yıldız Sineması çatısı altında koruma edilen, vakte ziyadesiyle ayak diremiş ve ama her geçen gün kaybolmaya yüz tutan irili ufaklı birçok nadide kesimin, tarihten bize emanet bırakıldığını fark ettik. Bu anıları korumak, paylaşmak ve geleceğe aktarmak gayesini taşıyan bir stant düzenlemek üzere tarihi bir sorumluluk hissiyle harekete geçen değerli kent paydaşlarımız ve İzmir Büyükşehir Belediyesi, ortak biçimde kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdi.
Vakit içerisinde Yıldız Sineması’nın öyküsünü anlatan, 1953-1988 yıllarına ilişkin modüllere eşlik eden sürpriz çalışmalar ile tarihi yine yaşatma dileği etrafında oluşturulan standımıza, ‘Loca Memuru Yoksa Lütfen Zili Çalınız’ ismini verdik. Buradaki içeriğin diğer katkılar ile zenginleşmesi yolunda da bir temennimiz olduğunu belirtmek isterim. Tüm bunları çatısı altında toplayacak bir ‘Sinema Müzesi’ oluşturulması konusunda İzmir Sinema Ofisimiz, tüm paydaşlar ile görüşerek bir konsept çalışması yapmaya başladı bile”.
Standın danışmanlarından, Yaşar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Kaya ise “Yıldız, bugünkü haliyle halı saha ile sinema ortasında arafta kalmış bir ruh, karakter. Bu karaktere hak ettiği ilgi ve şefkati göstermek istedik. Bu stant, Yıldız Sineması’nın kimliğini evraklarla tekrar kuruyor” dedi.
Açılışta en çok ilgi çeken bireylerden biri de Yıldız Sineması’nın hala hayattaki makinisti Rüstem Çetin (86) oldu. Birçok kişinin kendisiyle fotoğraf çektirdiği Çetin de bu ilgi yoğunluğu sebebiyle his dolu anlar yaşadı.
YILDIZ SİNEMASI’NIN İÇİNDE KISA BİR GEZİNTİ
Sinema muharriri Sadi Çilingir ve KRT’den Hilal Solmaz ile birlikte merakımıza yenik düştük ve açılış devam ederken Yıldız Sineması’na kadar yürüyüp binanın durumuna bir bakalım istedik. Giriş kısmı bir otoparka dönüşen binanın dışında eski vakitlerden kalma bir sinema figürü (elinde kılıcıyla bir korsan) karşıladı bizi. Otopark görevlisinin de gösterdiği kolaylık sayesinde binanın katları ortasında biraz gezindik ve o tarihi binanın nefesini içimize çekmeye çalıştık. 1988’de kapanan ve daha sonra halı saha olarak işletilen sinemanın çok harap bir halde olduğunu söylemem lazım. Burası önemli bir onarım istiyor ve bir epey para gerekeceği de açık. Katlardan birinde bir bilardo salonu karşıladı bizi. Masalarda hala bilardo toplarının durduğu, ıstakaların masalara bırakıldığı, güya bir zelzele olmuş da herkes o an her şeyi bırakıp kaçmış üzere bir imgenin vakte asılı kaldığı bu salon tam da sinematik bir an tesiri bıraktı üzerimizde.
“Loca Memuru Yoksa Lütfen Zili Çalınız – Vakit İçinde Yıldız Sineması” standı 2021 sonuna kadar Bıçakçı Han’da görülebilir.
KISA BİR TARİHÇE
İzmirli olanların bile artık unutmaya yüz tuttuğu Yıldız Sineması birinci defa 1853 yılında açmış kapılarını. Kazmirci ailesinin işlettiği salonda birinci yıllarda birinci vizyon Amerikan ve Avrupa sinemaları başta olmak üzere Zeki Müren ve Ayhan Işık üzere isimlerin rol aldığı yerli sinemalar gösterilmiş. Raj Kapoor’un ünlü “Avare” sineması de birinci kere 22 Kasım 1954’de burada izleyiciyle buluşmuş. 1956 yılında yine inşa edilmek üzere yıkılan salon 22 Mart 1957’de Zeki Müren’in verdiği bir konserle yine hizmete açılmış. Mavi renkli badanası yüzünden “Mavi Boyalı Sinema” olarak da ünlenen Yıldız sineması 70’li yıllarda baş gösteren krizler sonrasında uzak doğu dövüş sinemaları, erotik sinemalar, arabesk furyası derken farklı kulvarlara savrulmuş. Hatta 80’li yıllar boyunca yalnızca yerli sinemalar gösterilir olmuş. Ve nihayet 1988 perde son defa kapanmış. Bir yıl sonra ise artık Yıldız Spor Tesisleri ismiyle anılmaya başlanmış.
Cumhuriyet
