ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Mars’taki Jezero Krateri’nin morfolojik açıdan Salda Gölü’ne benzediğine ait bir paylaşım yaptı.
NASA’nın toplumsal medya hesaplarından birinden yapılan paylaşım sonrası gözler tekrar Salda’ya çevrildi.
Etraf ve Tabiat Varlıkları Bilim Şurası Üyesi de olan Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Profesör Candan Gökçeoğlu, NASA’nın, Salda Gölü ile Mars’taki Jezero Krateri’nin benzerliğine dikkati çektiğini anımsattı.
SALDA’DA KARBONAT ÜRETİLİYOR
NASA’nın uzaya gönderdiği “Perseverance” uzay aracıyla Mars’tan kimi numuneler alacağının söylendiğini aktaran Gökçeoğlu, bu sayede gezegende hangi cins minerallerin olduğunun anlaşılacağını tabir etti.
Uydu manzaralarıyla birtakım güneş ışınlarını yansıtma reflektans bedelinden yola çıkarak bir yüzeyde hangi çeşit mineraller olabileceğine karar verilebildiğine dikkati çeken Gökçeoğlu, Jezero Krateri’ndeki evvelki araştırmalarda kimi karbonat minerallerinin olduğunun kuvvetle kestirim edildiğini lisana getirdi.
Gökçeoğlu, Salda Gölü’nde biyolojik yolla üretilen karbonatın olduğunu söyledi.
MARS’TAKİ JEZERO, SALDA’YA ÇOK BENZİYOR
Salda Gölü’ndeki son derece ilkel canlılar olan ve stromatolitler denilen “algler”in manyezit bir çeşit karbonat mineralini oluşturduğunu vurgulayan Gökçeoğlu, Mars’taki Jezero ile Salda ortasında morfolojik ve uzaktan algılama usulleriyle mineralleri ortasında benzerlikler kurulduğunu tabir etti.
İlkel canlılardan “algler”in hayat ve atmosferi oluşturma açısından hayli kıymetli olduğuna işaret eden Gökçeoğlu, yaklaşık 3.5-4 milyar yıl evvel dünyadaki hayat oluşumunun da misal biçimde geliştiğini bildirdi.
Gökçeoğlu, alg aktivitelerinin vakitle oksijen ve karbondioksit üzere gazları çıkararak bir biçimde atmosferin oluşmasına neden olduklarını belirterek şunları kaydetti:
“NASA, sanki şu anda Mars da 3.5 milyar yıl evvelki dünya üzere mi? Bunu anlamaya çalışıyor, bunun için de orada sahiden ilkel canlıların aktivitesi olup olmadığı konusunda uzay aracının dünyaya getireceği numuneler, bunun tam anlaşılmasını sağlayacak. Şu anda elde edilen datalar, gerek morfolojik gerekse mineralojik açıdan Mars’taki Jezero’nun bizim Salda’ya çok benzediğini gösteriyor, bu benzerliği destekleyen kuvvetli işaretler var. O yüzden NASA Salda Gölü ile yakından ilgileniyor.”
“BİLİMSEL AÇIDAN KORUNMASI GEREKEN BİR SAHA”
Salda Gölü’nün hem görselliği hem de bilimsel bedeli açısından eşsiz bir yer olduğunu vurgulayan Gökçeoğlu, gölün bilimsel açıdan mutlak korunması gereken bir saha olduğunu söyledi.
Gölü merak edenlerin, uzaktan bakarak fotoğraf çekebileceğini, görüntüyü seyredebileceğini, lakin çok biçimde göle girmeye gerek olmadığını vurgulayan Gökçeoğlu, şöyle devam etti:
“Bunun yanında Salda Gölü devlet tarafından en üst müdafaa statüsünde. Özel Etraf Muhafaza Bölgesi duyuru edilmiş durumda. Muhafaza faaliyetini yalnızca devlete bırakmamalıyız, biz birey olarak üstümüze düşeni yapmalıyız. Bizim de buranın bilimsel bedelini bilerek burada bir canlı aktivitesi olduğu şuuruyla hareket etmemiz gerekiyor. Bu kadar değerli bilimsel bedele sahip bir bölgeyi her birimizin göz bebeği üzere müdafaasında yarar olduğunu düşünüyorum.
Mars’tan alınacak numunelerle yapılan araştırma sonucunda büyük ihtimalle 2022 ortalarında Salda dünyada biraz daha tanınan hale gelebilir. Sahiden mineralojik olarak birebir benzerlik çıkarsa insanoğlunun artık, ‘Şu anda Mars dünyadan 3.5 milyar yıl daha genç, dünya üzere bir gezegen olma yolunda ilerliyor.’ demesi mümkün olacak. Mars’taki numuneler üzerinde yapılacak tahliller ve bizim Salda Gölü’ndeki oluşum biçimi bunun en değerli delili olacak. Bu, insanlık ve bilim açısından epeyce kıymetli bir gelişme. O yüzden aman Salda’ya çok iyi bakalım, bilimsel bedeli çok büyük.”
Candan Gökçeoğlu
Ensonhaber
