Bitkilerin beslenmeleri için gerekli olan besin hususlarının başında azot, fosfor, potasyum geliyor. Bitkilerin en çok muhtaçlığı olan besin unsurları yeteri kadar bulunmadığında da ise kimyasal gübrelerle destekleniyor. Kimyasal gübrelerin veriliş formunun ve oranının hem bitki, hem ekosistem hem de insan sıhhati için çok değerli olduğuna değinen Genetik ve Biyomühendislik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Turan, hem üreticiye hem de tüketiciye ikazlarda bulundu.
‘KANSER YAPMA RİSKİ YÜKSEK’
Kimyasal gübrelerin bilinçsiz kullanımında insan sıhhatinin da olumsuz etkilendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Turan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Azotlu gübrelerde fazla kullanırsanız nitrat birikimi ve akabinde nitrozaminlere dönüşmesi ve kanser yapma riski yüksek. Fosforlu gübreler için de bu aslında dünyanın sorunu. Kurşun üzere ağır metaller var bunlar da rahatlıkla bitkilere geçebiliyor. Bunları azaltabilmenin tek yolu dozunda ve oranında verebilmektir. Yani verilen gübrelerin gübre kullanım aktifliğini artırdığınızda şu an verilen gübrelerin 4’te 1’i yahut 5’te 1’i ile sıhhat riski yaratmadan sürdürülebilir ekonomik eserler yetiştirilebiliyor. Bu aktifliğin artırılması hem ekolojinin bilhassa toprak ve suların kirlenmesinin önlenmesine hem de ulusal servetin ziyan görmesine pürüz olur. Üreticiler bunu bilinçsiz bir formda kullandıkları için hem insanlara hem de tabiata ziyan vermiş oluyor. Organik ve organomineral kısımlarla beslediğimiz vakit bitkinin bağışıklık sistemini güçlendirdiğiniz için kolay gerilim şartlarında bitki çok daha dinamik, sağlam hale geliyor. Bu türlü olunca sizin pestisit kullanmanıza da gereksinim duyulmuyor. Son vakitlerde gerek üniversitemiz gerek Türkiye’deki pek çok firmanın bunları azaltmak için önemli çalışmaları var. Bilhassa global ısınma ve yeşil mutabakat dikkate alındığında kullanılan her bir kilogram kimyasal gübreye karşılık 5,6-9.7 kilogram karbondioksit (CO2) salınıma neden olunduğu, organo mineral formlara dönüştürüldüğünde bu oranın 0.4-0.5 kilogram CO2’e düştüğü, organik ve mikrobiyal gübreler, kullanıldığında sıfır CO2 düzeylerine kadar inmektedir.”
YAPRAĞI YENEN BİTKİLERE DİKKAT
Kimyasal gübre ve tarım ilaçlarının bilinçsiz kullanımının göğüs kanserinden akla gelebilecek tüm kanser tiplerine taban hazırladığını belirten Prof. Dr. Turan, “DSÖ’nün tarımla ilişkilendirilmesi insanların hastalıklarıyla beslenmeleri ortasındaki ilgi irdelenmeye başladıktan sonra ortaya çıktı. Bilhassa yaprağı yenen bitkilerde son derece azotlu gübrelerin kullanılması, pestisitlerin kullanılması beraberinde kombin bir tesir yaratıyor. Çocuğunuza şunu yemeyin, bu türlü yapmayın kanser olursunuz derken bir taraftan salatayla, domatesle ya da dolmayla bunları sunabiliyorsunuz. Beşerler yakınlardaki köylere gidip eserleri organikmiş diyerek alabiliyor lakin oradaki köylü aslında bilmeden yeniden birebir formdaki eserleri de kullanabiliyor” diye konuştu.
TABİATA DA ZİYAN VERİYOR
Bitkiden fazla toprağın beslenmesine dikkat edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Turan, “Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de toprak kirliliği, su kirliliği ve global ısınmanın en kıymetli tesirlerinden bir tanesi kimyasal gübre kullanımı. Bunun için organik karakterli gübrelerin kullanımı son derece kıymetli. İyi tarım uygulamaları ve organik tarım uygulamalarında dikkate alınan en değerli parametre bu iki kombinasyona dikkat etmek. Kimyasal gübre tahminen direkt toprak kayması yaratmıyor ancak yanlışsız olan organik kısımları ek etmediğiniz vakit kimyasal gübrelerin kullanımına bağlı olarak toprakta su geçirgenliği, hava geçirgenliği üzere özellikleri kaybettik. Organiklerin toprağa ek edilmesi toprakta bitkilerin kök bölgesinde bulunan havalanma ve su kapasitesinin artmasına, münasebetiyle bitkilerin aldığı besinleri daha tesirli kullanmasına neden oluyor. Toprakta doğal ve canlı bir bütün olduğunu düşünmedensadece kimyasallarla bunu yapmaya çalışırsanız toprak besinlerini alamadığı bir ortama döner” diye konuştu.
TOPRAĞIN BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ORGANİK UNSUR VE BİYOÇEŞİTLİLİKTİR
“İnsanlardaki bağışıklık sistemi neyse toprağın da bağışıklık sistemi organik husus ve biyoçeşitliliktir” diyen Prof. Dr. Turan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Topraktaki organik hususun artması biyoçeşitliliğin, münasebetiyle bitkilerin gerilim şartlarına, sıcaklık şartlarına daha sağlam olmasına neden oluyor. Azotlu gübrelerde 100 kg kullanıldığında 20 kg bitki alıyor, fosforda 100 kilogram fosforlu gübre kullandığınız vakit siz fakat 5-10 kilogramlık bitki aldırabiliyorsunuz. Geri kalan toprakta fikse oluyor ya da yıkanarak ortamdan uzaklaşarak suların kirlenmesine, ırmakların ve denizlerin kirlenmesine ötrifikasyona neden oluyor. Hasebiyle bu bir ulusal kayıp.”
KİMYASAL GÜBREYİ AKTİF OLARAK KULLANIRSAK 1.5 MİLYON TONA İNDİREBİLİRİZ
Prof. Dr. Metin Turan, Türkiye’de 6.5 milyon ton olan kimyasal gübrenin faal olarak kullanıldığında 1,5 milyon tona kadar indirilebileceğini belirtti.
Her 1 kilogram kimyasal gübrenin üretiminde yaklaşık 9.6 kilogram karbondioksit salınımına neden olunduğunu belirten Prof. Dr. Turan, “Organomineral de bu oran 0.4’lere düşüyor ve mikrobiyal gübrelerde 0 sayısı ile karşılaşıyorsunuz. Ülkemizin buna hazırlıklı olması lazım. Global ısınmanın verdiği tesirle seller meydana gelecek, yangınlar olacak, farklı aksiliklerle karşılaşacağız. Bu sene karşılaştığımız kuraklık da bununla ilgili. Bu hususta Yeditepe Üniversitesi’nin ülke genelinde milletlerarası seviyede yürütüğü çalışmaların değeri ortaya çıkmaya başladı ve lokal kaynakların aktif kullanımı noktasında değerli bilgi ve deneyimini ve alt yapı imkanlarını bakanlık ve sivil toplum örgütleriyle paylaşmaktadır” tabirlerini kullandı.
Cumhuriyet